Thursday, December 14, 2017

Chém gió. ( loại gió phe phẩy)


Hồi xưa, chúng tôi vào học đại học cũng như bạn tôi vào công trường hay thanh niên trai tráng mới nhập ngũ ….đều có một tuần đầu học Chính trị. Thậm chí một trường cấp 3 khai giảng xong cũng là học chính trị. Đó là tình hình nhiệm vụ mới , đó là thụận lợi khó khăn của đất nước và tình hình đổ quân của Đế quốc Mỹ vào miền nam…tình hình hai phe, tình hình ta thắng địch thua…
Sự ấy cần thiết lắm. Không thế sống mà không hiểu chúng ta đang ở vị trínào trong cuộc KCCM của dân tộc và trách nhiệm của mình ra sao trước vận mệnh tổ quốc. Chúng tôi thấm thía lắm, trách nhiệm lắm và hăm hở lao vào cuộc sống của người trai trong lúc đất nước lâm nguy.
Ngày ấy vừa GP miền nam xong. Tình hình gay go lắm. Nhất là vấn đề tư tưởng chính trị, biết bao nhiêu vấn đề phức tạp nhiễu nhương …học chính trị rất là quan trọng. Làm gì có máy tính và phông chữ hiện đại như bây giờ. Cái máy chữ ngày xưa không có dấu gõ lọc cọc rồi in rô nê ô ra những bài học chính trị. Thế rồi tổ thảo luận chi bộ thảo luận cứ theo câu hỏi mà phát biểu mà mổ xẻ mà thấm nhuần.
Có câu hỏi. 
« Đong chi phan tich de hieu ro ban chat chu nghia de quoc la con de cua chu nghia tu ban. »
Tổ trưởng cầm tài liệu và đọc. Ngắc ngứ một hồi anh đọc :
Đồng chí phân tích …… chủ nghĩa đế quốc là con dê của chủ nghĩ tư bản.
Cả buổi sáng hôm ấy mọi người xoáy vào nói xấu con dê. Thôi thì đủ những tính xấu của dê được mang ra băm bổ.
- Đó là một loại động vật chuyên hủ hóa đồng loại, nó đứng ở cửa chuồng và điểm danh dê cái bằng một choác… ( he he) 
- Dê là loại râu ria khốn nạn. Nó chỉ thích X con cái giống như sự hãm hiếp của lính Mỹ với đồng bào ta …
- Dê là loài hôi hám là loại vật gớm giếc
- Dê là loài vật có tiếng kêu be be chua loen loét.
- Dê không có lợi gì cho chuyện cày bừa của con người
....thôi thì nhiều lắm. Ngày ấy họ ném đá hội đồng về cái xấu và kết tội cho con vật sung mãn mà đàn bà đời sau luôn yêu quí này.

Có một đồng chí trầm ngâm nghe mọi ý kiến nói về « con dê » rồi mới đến lượt mình. Kiến thức về Dê đã cạn thì đồng chí ấy chợt nhớ đến Dái Dê. 
Đồng chí nói :
- Không có loài vật nào mà có cái dái to như Dê. Oanh tạc như Dê. Reo rắc như Dê. Mồ hôi của nó cũng là một nỗi khổ cho người chăn nuôi. Bọn Đế Quốc Sài lang cũng như con Dê. Theo tôi cứ cắt phăng cái Của Quí của nó đi …là tiêu diệt mầm mống chủ nghĩa đế quốc.
Ai cũng cười. Chỉ có cán bộ cầm chịch thảo luận không cười. Anh gật gật gù gù.

Bốn mươi năm sau. Hễ cứ thấy anh Giáo sư nào lên Truyền hình mà xuất hiện dòng chữ GS Viện sĩ Chính trị là mình nhớ đến chuyện con dê của chủ nghĩa tư bản. Bố khỉ !
Ai tin thì tin không tin thì thôi. He he !

9/12/2017 

MUỐN CHÉM GIÓ MÀ ÉO CHÉM ĐƯỢC. BỐ KHỈ!


Mịa. đến bây giờ mấy thằng cấp đại tá đi họp BLL vẫn thơi thơi kể chuyện như đúng rồi, nào là tao chỉ huy đại đội trận ấy nào là tao lạ gì trận ấy cái thằng đại úy ấy bị bọn tao oánh toi ngay từ loạt đầu. Mình hỏi nó tên là gì? Nhớ thế éo nào được. Hỏi thế sao mày nhớ con bé tù binh đó. Thằng đại tá hay chém gió nhăn răng. Nhớ là vì nó là con gái. Mịa hồi đó thèm nhìn thấy gái bỏ mịa.
Đó là cái đận 1974 khi VNCH đổ quân lấn chiếm đường 5. CHúng đưa hẳn cả tiểu đoàn ra đóng quân tạo lập căn cứ kiên cố vào vùng quân ta. Chỗ đó chỉ cách thị xã Pờ lấy chừng 20 km. Thằng Đại úy Tiểu đoàn trưởng trẻ đẹp trai và có tài mới 26 tuổi học Đà lạt lại 5 năm chinh chiến nhiều bội tinh nên nhiều bóng hồng theo lắm. Có cô nữ sinh 12 ở Pờ Lây xinh như mộng là hôn thê. Hôm ấy cả mẹ con cô ta lên tiền đồn kêu đại úy xin thượng cấp về làm đám cưới cho được ngày đẹp hai nhà giao kết. Khốn nỗi tình hình căng thẳng vì thám sát cho biết e48 của sư thép 320 cộng quân đang chuyển quân vùng của đại úy án ngữ. Đại úy lễ phép, má và em về ngay thị xã thôi. Chiến sự sảy ra bất kể lúc nào con không thể nói là bảo đảm an toàn cho má và em. 
bà già vợ tương lai, rơm rớm nước mắt. Vậy má về, con bảo trọng hết nhiệm vụ này con về nha con. 
Đại úy : Dạ. 
Cô nữ sinh 12 : Thưa má con với ảnh đã đính hôn coi như vợ ảnh rồi. Con ở lại với ảnh . má về Pờ lây đi. Mai một yên hàn vợ chồng con về má à.
Bà má lên xe nước mắt lưng chòng. TRời Gia lai xanh eo éo chả có tiếng súng nào mà bà già ngồi trên xe cứ giật thon thót.

Má về lúc chiều. Đêm khuya pháo e48 nổ . Đánh công kiên thì cái thằng trung đoàn 48 này giỏi kinh. Loạt pháo đầu tương vào sở chỉ huy. Lúc Đại úy đang ôm ấp hôn thê của mình. Đại úy đạp vội người yêu quí xuống đất lao ra cửa hầm để chỉ huy tiểu đoàn. Cô nữ sinh khoác vội măng tô thất thanh :
- Đừng có lên anh ơi.
Đại úy trúng đạn ngay ngoài cửa hầm. Cô gái sau loạt pháo cũng lao lên tìm chồng. Đạn bắn ghê quá. Cô rúc vào bụi cây . Cô nằm chết giấc. 
Hơn một tiếng sau cả trận đia ngun ngút cháy và tiếng kêu khóc. Trong loáng thoáng bóng lửa, bộ đội ta thu chiến lợi phẩm bắt tù binh hối hả. Có tiếng thét: 
- Nhanh lên , thu được cái ba lô nào thì vác đi. Pháo nó bắn cho bỏ mẹ bây giờ. 
Một tiếng kêu to: tao vớ được một ba lô. Thì ra một chú sờ tay vào cái mông tròn tròn của cô gái chổng ra từ một bụi cây. Lại có tiếng kêu: 
- Ối! nong nóng. Giơ tay lên. Đéo phải ba lô, tao bắt được tù binh. Đi ngay. Đ mẹ thằng này ẻo lả quá. Đạp cho mày một phát giờ. Anh lính trẻ quát. 
Đêm tối, lửa cháy , đạn xì xọp. Loáng thoáng nguwoif chạy đi chạy xuống khiêng nhau rên rỉ chửi bới thì thầm. Có cả tiếng những chú lính nhai gạo sấy uống nước ừng ực. 
Người ta chỉ phát hiện ra tên tù binh này là con gái lúc qua suối. 
- con không đi được ạ. Các ông cho con bò . 
- Mẹ ! mày bò thì chúng tao chết với pháo của chúng mày à . 
- Bắn mẹ nó đi.
Có tiếng khóc tru lên thất thanh: 
: - ối các ông ơi con là con gái ạ không phải là lính 
Một thằng bật lửa lóe lên. Lập tức có tiếng chửi. Đ mẹ thằng nào bật lửa đấy! Có tiếng kêu to hơn:
- Con gái chúng mày ơi. Trong đêm mọi tiếng quát hét bỗng dịu ngay xuống. Thằng ban nãy lại tiếp;
- Mẹ , nó thơm quá mày ạ. 
Đêm đen thật là vui thật là mềm. Một lọat pháo địch bắn chặn đường. Đám tù binh nằm rạp xuống. Con tù binh này lao vào ôm chặt lính ta. Ngớt pháo. Cái thằng lính được tù binh ôm thì thầm, mẹ kiếp nó thơm thật.

Vài ngày sau khắp sư đoàn biết chuyện có một tù binh nữ xinh đẹp vợ sắp cưới của thằng tiểu đoàn trưởng BĐQ Biên Phòng 8x . Bọn tăng gia phía sau ngoài Đức Cơ chỉ tìm cách đi công tác để mò loáng quáng vào trại tù binh mà nhìn thấy cô tù bình là sướng. Chúng nó kể con bé ấy tên Ánh Tuyết. học tú tài Pờ Lây. 
Có một thằng kể.
Khi tù binh về e 48, thằng nào cũng xung phong gác tù binh để nhìn gái cho đã mắt mấy năm không thấy giống cái trong rừng. Một ngày, hai ngày, ba ngày tên tù binh không được tắm rửa bắt đầu bốc mùi. Thế là chả mấy thằng xung phong nữa. Ánh Tuyết đâm ra buồn ngồi dưới cái hố đến thắt lưng Tuyết khóc.

Chả ai đánh đấm tù binh Ánh Tuyết . Sư đoàn cũng không nhốt Tuyết như những thằng tù binh khác, mà cho Ánh Tuyết làm lặt vặt những việc sự vụ chỗ bọn vệ bịnh ngoài tuyến sau. Tuyết mặc bộ đồ bộ đội khâu lại trông ngồ ngộ xinh xinh như cô giao liên. Tuyết biết rửa rau, biêt làm rá đỗ , Tuyết dậy tiếng anh cho lính ta đọc mấy tờ họa báo Boy Boy gi đó.
Mấy thằng vệ binh kể, hay nhất là Tuyết rất thích làm thư kí cho lính ta đánh Tiến lên ăn thuốc lá. Những lúc ấy Ánh Tuyết cười như đứa em gái nhìn mấy anh trai nghịch ngợm trong vườn nhà.

Cuối năm 1974. Sư đoàn bí mật đi chiến dịch A ( Daklak) . Tù binh Ánh Tuyết chuyển về nhốt cùng trại tù binh nam. Chúng tôi hun hút đánh đến tận Sài gòn. Tháng 7 năm 1975 hội diễn văn nghệ Sư đoàn. Trong đội Văn nghệ có thằng vệ binh coi tù mới về sư đoàn sau 30/4 ở Đồng Dù. Một hôm ngồi ăn cơm ở đội văn nghệ nó nói : 
- Thông báo cho chúng mày biết , Ánh Tuyết về trại tù binh nam rất buồn và nay đã có chửa rồi. Chắc giờ cái thai cũng 6, 7 tháng 
Trừ những thằng lính mới bổ sung vào đầu năm 75 không biết gì, còn thì tất cả chúng tôi đều tự nhiên thấy buồn buồn. Chả hiểu vì sao mà buồn. Bố khỉ!

Hà nội ngày mưa rét. 12/12/17

Gửi tới vùng biên ải


Sương ở mèo vạc chưa bông thành tuyết
Mà tình lắng ở đá long lanh
Em bảo có một miền Nho Quế
Mã Pì lèng trong suốt đến miền anh

Hoa đào chợ phiên hiêng hiếng má
Cổ chân mầm sà cạp cũng cheo leo
Em bảo mang về xuôi anh nhé
Cho người kinh cũng thăm thẳm má đào

Mỗi năm một ngày Khâu Vai nức nở
Mà em thì chả muốn cứ tìm nhau
Sao trái núi con sông ở một vùng đá cổ
Lại cứ yêu dĩ vãng đến cồn cào

Nho Quế ơi Nho Quế
Mùa này buốt ướt câu thơ
Mùa này sang sông lên bản Phùng tê tái
Hẹn rồi đi. Xa Mèo Vạc đến bao giờ ?

Chỉ vài tiếng đi ngựa thôi Mèo Vạc chưa có tuyết
Mà một vùng băng đóng cứng bản Phùng ơi
CHờ đến bao giờ người dưới xuôi lên lần nữa
Những áo quần những sách cũ cháu em tôi.

Mèo vạc cuối tháng 10 / 2016

Bia đá của chúng mình


Sẻ đá núi Nhồi sẻ đá Hoa Lư
Người tạc những long li qui phượng
Những vô tri bỗng trở nên thần tượng
Nguy nga choáng ngợp lâu đài

Tháng này là tháng mười hai
Tháng Chiến Binh chúng tôi về nơi đồng đội
Đồng đội tôi thì nằm lại
Hóa đất rồi đá tạc đất làm chi

Ơi những xác thân hóa sóng nước nói gì ?
Ai tạc đá vào đáy sông Quảng trị ?
Ai vác núi lên Chư Mom Ray lên Vị Xuyên thêm hóa đá ?
Khói hương làng cha mẹ khuất đồng xa

Tháng này tháng mười hai của người xưa
Còn người nay chỉ lo mà thưởng tết
Ai thưởng cho người đã chết ?
Núi sông này hóa đá những là ai ?

Ơi tháng chiến binh đồng đội của tôi ơi
Nước mắt chảy suốt thời « nhắn tìm đồng đội »
Tôi cũng như bạn bè tôi từ tháng tư « hoa phượng cháy »
Gọi bao năm bè bạn chả thấy về

Con đê làng mưa tưới lạnh tái tê
Nhem nhép bước cựu chiến binh già đi dự hội
Trong tháng chạp rượu bia như nhang khói
Có đá nào tạc được khói nhang không ?

Ngày mai chúng tôi lên một không mười lăm
ở đó suốt tháng tư năm bẩy hai đá cháy
Chúng tôi cõng đá từ miền quê trở lại
Dựng bia cho cả đời mình
14/12/2017

Friday, December 8, 2017

Hàng cây cũ ở trường xưa




Về đi dưới hàng cây
Nắng mềm ở vòm lá 
Có bạn gọi ta là ông già ka chín a đấy hả
cười rung biếc má đầu đông

Con đường này chúng tôi trồng cây đã hơn bốn mươi năm
Cây không già mà chúng tôi vẫn khỏe
Người nhiều tuổi và cây thì cổ thụ
Đừng gọi chúng tôi và hàng cây ấy đã già

Sớm nay nhớ tên người bạn gái ở rất xa
Một thuở quây rào cây non loe loét đất
Bạn ve vuốt mềm mềm từ lấm bết
Cái dốc này mang tên một chi đoàn

Chúng tôi đói ăn
Bếp Sinh viên dọn vệ sinh rất chóng 
Bụng người lưng lửng
Múc nước tưới lên những gốc sà cừ
Nhặt cỏ dưới gốc phượng ưu tư
Cười vang cầu chinh bay đi bay lại
Kí túc xá bạn gái 
Đèn sáng thâu đêm

CHúng tôi về thăm 
Chả có cái gì lạ cả 
Nhưng tất cả mái trường xưa thì rất mới 
Mới như tôi chưa từng gặp bao giờ

Thầy Hiệu trưởng xưng em với chúng tôi những học trò xưa
Sao thấy cay cay khóe mắt
Tôi ngửa mặt nhìn lên hàng cây bốn mươi năm ươm vào đất
Một cõi nguyên Cơ Điện của tôi ơi.

Vòm lá xanh con dốc sỏi một thời
nương tôi vào gập ghềnh mơ ước
bạn có lan man miền phây búc
Muốn hiểu tôi
Hãy gõ vào tên trường đại học của tôi .
Hà nội 7/12/2017

Ta đi về lại chiến trường xưa




Đi bạn ơi mình đi dù có muộn
Thăm lại bạn bè một thủa đôi mươi
Ngày nhập ngũ ngơ ngác tìm bạn gái
Hẹn ngày về lời hẹn đã hoa râm

Đâu căn hầm xưa mình đã từng nằm
Đêm pháo kích lòng đất rung bần bật
Cánh rừng muỗi lịm vào cơn sốt
Nay có còn tán lá chở che không ?

Những tấm hình nhỏ chỉ tựa con tem
Theo mình đi biết bao mùa chiến dịch
Giữa cuộc hành quân chuyện người yêu rúc rích
Đêm Trường sơn thao thiết nhớ một người

Ta đi tìm nhật kí tuổi hai mươi
Nét xấu hổ gửi yêu vào trang giấy
Thư bạn gái ướt bao lần ngực áo
nghe như tim mình tim bạn rộn vào nhau

Đâu bản làng mình đốt lửa đêm thâu
Bám địch đói run hai mùa xuất kích
Đâu con suối chiều giao liên khúc khích
Lính trẻ ngồi tưởng tượng nhớ bâng quơ

Chúng mình đi tìm góc phố ngày xưa
Cờ đỏ một thời long lanh ánh mắt
Những người lính rừng về xuôi ngơ ngác
Em gái áo dài có thương sắc rừng xanh

Sao buốt lòng tìm bạn ở nghĩa trang
Cùng lớp cùng trường vẫn lang thang sương gió
Bia mộ trắng như một trang sách mở
Tóc bạc nghiêng đầu nước mắt nghẹn khói nhang

Bia bọt mãi lời hẹn hò day dứt
Những chiến binh canh cánh phía rừng già
Ta đi nhé dẫu rằng đi có muộn
Trả nghĩa với đời ta về lại trong ta
Tháng 7/10 NTL

Cúc họa mi không tuổi


Chỉ là người có tuổi thôi
Chỉ là núi biếc nói lời già nua
Chỉ là nắng chỉ là mưa
Mùa lên thành hạt gieo mùa thành hoa

Này là hát này là ca
Bao nhiêu sướng khổ thốt ra thành lời
Bao nhiêu tinh túy đất trời
Một ngày kia nở cho đời thành hoa

Những là miếng mẹ miếng cha
Những cao sang những lê la cõi thường
Người ta ví bởi yêu thương
Hoa nào cũng chỉ mùa màng nhân gian

Giàu hoa giàu cả lụi tàn
Chỉ em về tiết thu hàn heo may
Bãi sông hờ gió lắt lay
Họa Mi áo mỏng thân gầy mà thương

Những là heo hót bờ sương
Trắng vào cả những môi hường rau dưa
Người ơi ra bãi bây giờ
Để em theo với đi về trong đê

8/12/2017

Friday, December 1, 2017

Cầu Ngòi Sen và dốc Ót


( lại nhớ trường cấp 3A Yên Bái 50 năm về trước)
Ở chỗ tiếp giáp 2 tỉnh Yên Bái và Phú Thọ dọc theo sông Hồng có một ngọn núi cao nhòi ra sông. Để vượt qua nó là cái dốc cao dài đến hơn hai cây số có 3 vòng cua gọi là 3 quanh. Cái dốc 3 quanh này gọi là DỐC ÓT.
THời ấy dốc Ót đầy những cây hu bét lá xanh mặt trên trắng như phấn mặt dưới. Mỗi cơn gió thổi lá rừng lật lên trắng xóa, gió ngưng lá cụp xuống rừng lại xanh. Nhìn từ xa cánh rừng cứ xanh trắng đổi màu theo gió. Dốc Ót có bao nhiều chuyện rùng rợn li kì . Toàn là chuyện ma chuyện cướp đường. Với chúng tôi dốc ót là trọng điểm ném bom của tàu bay Mĩ những năm 66, 67 của thê kỉ trước. Là nơi dễ sợ mà cũng là nơi thật nhiều kì thú .
Ngay dưới chân dốc ót là cây cầu Ngòi Sen. Cầu này ở chỗ hiểm yếu dài chỉ chừng hai nhăm mét. Đứt cầu là đường sắt Lao kay Ha noi tê liệt ngay. Suốt mấy năm ấy phi công Hoa kì ném bom toàn vào dốc ót chứ không trúng cầu. Bom nhiều đến nỗi rừng lau trên dốc ót cháy vàng ươm. Cháy ngày này qua ngày khác. Bố mẹ chúng tôi nhìn ngọn đồi cháy mà thương các con đi học ở trường C3A thị xã YB ngày 2 lần qua đó. THương vậy thôi chứ các cụ vẫn phải ra đồng cày cấy còn chúng tôi vẫn chân đất ngày ngày chạy qua cầu ngòi Sen đến trường.
CHỉ có điều bố mẹ chúng tôi không biết rằng chúng tôi rất thích trong điểm ném bom này của thằng giặc Mĩ. Ngay dưới chân dốc ót kế bên cầu Ngòi Sen là một đồn điền quýt cam và bưởi. HTX quản lí và giao cho các ông bảo vệ HTX trông coi cái đồn điền dài đến hơn ngàn mét rộng đến bốn trăm mét rồ rộ quít cam. CHịu chả biết là từ bao giờ có cái vườn quít khổng lồ này. Về hỏi bố. Bố bảo, đấy là đồn điền Tanh Bua thời Pháp . Tanh Bua là ai? Bố bảo, học lên rồi thì biết. Chuyện dừng ở đó. Tanh gì thì tanh cứ hàng ngày có quít ăn có chỗ vui như công viên là thích rồi.
Cuối tháng 11 năm 1966. Rét. Lũ học trò đi cưn rưn. Chả đứa nào có dép. Chân chim tòe năm ngón trên đường tàu hỏa. Chúng tôi đi trên đường tàu hỏa cho gần nhất khỏi phải chèo dốc Ót. Chỉ khi nào hết đường sắt là dấu chân của chúng tôi lại dẫm bùn tòe năm ngón về phía ước mơ. Một ngày sau đận tết trung thu năm 1966 chúng tôi hẹn nhau đi sớm trước khi máy bay Mĩ đến. Sương ướt và lạnh. Cả lũ chui vào vườn quít hái thoải mái cho đầy các túi, cho cả vào ruột tượng đựng gạo . Giữa trời lành lạnh bóc quýt ăn giọt nước tràn mép chảy xuống cổ mát thon thót. Cuối năm ấy những cây bưởi quả vàng ươm . KHỉ nỗi chỗ nhiều vây bưởi quả to vàng lại là chỗ gần cầu Ngòi Sen túi bom. Sự lấy bưởi như một trận đánh ác hiểm. Đứa nào cũng hăm hở cũng thích . Chúng tôi hẹn 5 giờ chiều tắt nắng sẽ về ngang đồn điền Tanh Bua lấy bưởi . Chiều ấy cả lũ bê bưởi ra đường tàu hỏa bổ ngay trên trên đường và ăn luôn tại chỗ . Bưởi ngon đến tê mê. Làng tôi nhiều bưởi nhưng bưởi ngon thế này thì đây là lần đầu tiên chúng tôi được ăn. Mỗi đứa xơi hai ba quả rồi kéo nhau về. Trời tối con đường sắt chạy dọc theo sông Hồng hiền lành cóc cáy.
Năm 1967 là năm máy bay Mĩ tàn phá vùng tôi ác liệt nhất. Cái cây cầu Ngòi Sen gọi là tử địa là Cồn Cỏ là Vĩnh Linh. Chúng tôi không còn đi qua đồn điền Tanh Bua đến trường mà đi đường khác, đi xuyên trong rừng trong dộc đến trường. Đầu năm 1968 ngừng ném bom chúng tôi lại trở về con đường sắt qua dốc Ót. Lại một chiều sương lạnh chúng tôi nắm tay nhau đi đên khúc đường tàu hỏa kế bên cầu Ngòi Sen. Nơi chúng tôi ngồi bổ bưởi ăn năm trước giữa lòng đường sắt có hàng chục hàng trăm cây bưởi con cao như cái đũa mọc xanh thẫm chi chít từ đá đường tàu. Thì ra những hạt bươi chúng tôi nhả lên lòng đường đã nứt thành cây con. Những cây bưởi lớn lên nhưng không cao được vì tàu hỏa chạy trên đường không cho nó nhớn . Cả tùm cây bưởi con lá búp cứ nhọ nhem vì vết tàu chạy qua đè nó xuống. Cả lũ học trò thờ thẫn nhìn những cây bưởi non . Rồi chúng nó òa lên, ôi thằng Cư ăn nhiều nhất . Thằng Chương chỉ chỗ hàng chục cây bưởi non mọc thành một bụi. Nó bảo chỗ này là chỗ thằng Hiến và thằng Cư ngồi. Tôi và Chương cũng nhận ra chỗ ngồi của mình ở đó những cây bưởi non lạnh lùng xanh và cưn rưn trong gió lạnh . 
Cả lũ chúng tôi bỗng im lặng nhìn chỗ thằng Hiến thằng Cư ngồi nơi có nhiều túm cây non mơn mởn . THằng CƯ đã thôi học năm ngoái và năm ngoái cũng là năm Thằng Hiến lên đường nhập ngũ . Nghe đâu nó đã kịp vào đánh Mậu Thân trong Huế. 
Tròn năm mươi năm sau. Chúng tôi trở về cầu Ngòi Sen. Cái đồn điền Tanh bua tan hoang thành nhà máy gạch tuy- nen. Dốc ót vẫn hoang vu bàng bạc như cũ thấp thoáng những cái lều của người làm trại trên đồi. 
Tôi nghe nói giống bưởi ngọt ở đồn điền Tanh Bua bây giờ ở vùng này nhiều lắm.

6/11/2017 

BỐ TÔI LÀ THẦY GIÁO

Chuyện cuối ngày 20/11

Bố chỉ làm thày giáo cấp 1 có 9 năm. Từ 1958 tới 1967. THời tây bố học cấp 3 Hùng Vương khi trường tản cư lên Văn Bán Cẩm Khê. 
Ngày ấy ông nội bán cả gò cọ gò chè bố mới đi học được. 1953 đang học lớp 8 bố bỏ về đi Điện Biên phủ. Là dân công Điện Biên thôi nhưng bố tự hào lắm. Lúc còn bé nghe bố kể Mường Phăng, Cò Nòi, Lũng Lô, Hát Lót …nghe quen đến nỗi cứ như dốc Pha Đin ở ngay làng mình. Bố đi Sư phạm bố đánh bóng chuyền đội tỉnh. Bố hát Cải Lương hay. Bố đi tàu về Hà Nội thi vào Chuông Vàng . Thi xong, Lúc ở tàu ngược về nhà ông nội đón sẵn cầm đòn sóc vụt bố. Bố bỏ mộng làm văn công. Bố đi học Sư Phạm làm giáo học. Ông nội mừng lắm. 
KỈ niệm về ngày bố làm giáo học với tôi là những tối bố soạn bài, chấm bài và bố làm giáo cụ trực quan. Lương giáo học của bố 33 đồng. Cuộc sống sau ngày vào Hợp tác xã khốn khó. Công điểm HTX mẹ lo tất tần tật. Bố cứ như cái cây đứng giữa vườn cho chim cò đậu. NHững ngày máy bay máy bò giặc Mĩ càng túng quẫn. Bố thắt ruột nhìn đàn con nheo nhóc không đủ áo mặc đến trường không đủ tiền đóng học. Bố xin về làm nông nuôi anh em tôi. Kể từ năm 1967 cái cặp đi dậy học của bố đựng toàn những công văn Ban Quản trị HTX trong đó có một cuốn học bạ của bố thời xưa toàn chữ Pháp.

Tôi chưa từng biết một lần Hiến Chương nhà giáo nào với bố. Bởi có nhẽ ngày xưa không phải là bây giờ. Nhưng tôi nhớ đời, bà con các xã lân cận gọi tôi là con thầy giáo Dụng ở Đan Hà.
Ngày tôi đi đánh Mĩ hành quân qua Trường sơn, một hôm đến binh trạm 12 nghe nói trạm này có người Hạ Hòa PHú Thọ tôi mò vào trạm hỏi thăm. Thì ra anh ấy là y tá ở xã bên kia sông quê tôi. Tôi kể, em người Đan Hà . Anh y tá hỏi , thế mày có biết thày giáo Dụng Đan Hà không. Tôi không dám kể với anh ấy là tôi là con thầy giáo Dụng. Anh ấy cho dúm đường và tí mì chính dặn đi đứng cẩn thận lo sức khỏe chiến đấu rồi mà về em nhé. Chia tay anh ấy rồi. Ra suối. Tôi òa khóc. Trong một chiều Trường sơn, ngồi gục bờ suối vắng lặng. Tôi gọi bố ơi .

Cuối ngày 20/11/2017

Những xúc động vụn vặt

Những xúc động vụn vặt
( tên sách)

Làm sao ta sánh với giang hồ
Bữa nào ta cũng nhớ ngày xưa
Ta đi chân cũng lầm bụi đỏ
Gió cao nguyên lồng lên ngẩn ngơ

Ta ra khỏi cửa vợ nhìn theo
Đêm khướt ta lưng chừng núi đèo
Quờ cả vào eo chai rượu núi
Có tiếng người xa tiếng rất yêu

Sông thế thôi mà mây cũng thế
Tay nải nào có những gì đâu
Nghe tiếng súng xưa trong mơ tưới
Bật mồm hát khúc dạ phiêu diêu

Oanh liệt cách chi buồn vụn vặt
Thời nay gái bảo thủa a còng
Ta bảo ngày xưa giang hồ vặt
Vợ cũng buồn gái cũng chả mong
21/11/17

VỀ VỚI NHAU Ở TẤM BIA NÀY ĐỒNG ĐỘI ƠI


Về đi các anh ơi
Gọi nhau khản tiếng rồi
Cha mẹ không đợi được nữa
Sao dùng dằng mãi ? hay rong chơi trên Ngọc Rinh Rua thông non nức nở
Dưới kia Pô cô hết cạn lại đầy

Sác li, Đen ta đốt cháy cuộn trời
Trai tráng sư đoàn không xuống núi
Em ở Rờ kơi đợi nhau mấy chục năm không trở lại
Ngọn Sa Thầy lốm đốm lửa Pơ lang

Lính sư đoàn về thăm
Ngơ ngẩn dưới chân 1015 đàn gà bới đất
Bới lên bi đông có con chim xinh đang khóc
Tên một sư đoàn

Đừng đếm số người nằm lại cuối mùa hoa pơ lang
Đừng đếm xác đối phương tháng Tư năm ấy
Rừng thông cũng đã già từ độ ấy
Miếu thiêng khô khốc đỉnh trời
Ơi 1015 ơi
Ơi 1049 và bao nhiêu cái tên cứ nổi lên chìm xuống
Giống như mùa khô mùa mưa
Giống như màu hoa dại Dã quì
Vàng rồi tàn lụi.
Sông Pô cô đầy vào những bức tường thủy điện
Nước hùa ngâu ngấu lạnh hồn nhau
Bạn bè nằm đâu nằm đâu
Súng nát mà hoa vàng đến thế
Mùa này Chư mom ray bụi cũng mù lên mắt đỏ.

Tên một sư đoàn
Tên của nhiều sư đoàn
Khoác áo rừng hoang
Dã Quì dệt bằng linh hồn trai tráng
Rừng xanh không tĩnh lặng
Chỉ những người bạn tôi nổ súng rồi lặng im
Ngắm nhìn mùa nương có những cô gái ngực cong nâu trỉa lúa
Ngắm nhìn mẹ địu con lên núi lúc mặt trời chưa kịp lên
Bốn phía là những cái tên cao điểm
Lãng quên.

Ngày mai chúng tôi bám nhau cõng bia lên núi
Lưng chúng tôi già bia liệt sĩ thì mới
Cõng lời khóc ướt mùa khô
Các anh ơi hãy về
Tựa vào tấm đá này nóng ấm
Tên một sư đoàn
Tên một vùng đồng đội
Tựa vào nhau kể chuyện quê hương đổi mới
Kể chuyện làng cũ trường xưa
Kể chuyện đứa nào lên ngựa lên xe
Giữa một vùng đỉnh cao hoang vắng

Các anh ơi hãy về
Ta tựa vào đồng đội
Mặt trời cũng về
Tựa vào dáng núi
Sáng 23/11/2017

Ở dưới chân núi Quyết


Xe chúng tôi rời Hà nội lúc chạng vạng sáng. Con xe mang biển số Quân đoàn 3 có 8 người gồm hai tướng còn lại là đại tá. Nhõn mình là trung sĩ ngồi cuối xe.
Dọc đường nhiều chuyện lắm. 
Chuyện thời sự chính trị chuyện thời sự địa lí thời tiết. Chuyện anh tướng này tướng kia thất sủng, thăng tiến. Chuyện những toàn là rất chi to tát nhưng rất vô bổ. Ngồi cuối xe mình nghe rồi ngẫm các quan càng to khi về hưu các quan càng nhỏ và rất chi nhỏ so với dân thường.
Chuyến đi này để thắp hương nhập hồn các tấm bia mang vào Tây Nguyên mà tịnh không thấy một anh nào nói về bia. Họ già rồi, cũng cũng thương họ . Đi 700 km trong ngày đâu có dễ. 
11 giờ trưa đến Vinh, chúng tôi theo người dẫn đường chạy đến chân núi Quyết. Ngọn núi như ở trong dĩ vãng. Ngọn núi mà cả thành phố Vinh dựa vào nó mà sống những năm máy bay Mĩ mò ra đánh phá miền bắc nước ta. Bây giờ nó khiêm nhường dung dị. Bao nhiêu chung cư cao tầng bao nhiêu dự án bao nhiêu biến thiên nhiệm kì khiến núi Quyết như nhỏ lại nhưng núi Quyết vẫn đó vẫn lắng nghe thành phố đi lên hay chững lại lại hay rẽ ngang chập chữn.

NGười NGhệ giỏi. Người ta biết tìm lối đi lên và núi Quyết dòng Lam thì vẫn thế. Giống như một câu hát “ giận thì thế thôi mà thương nhau vô kể”
Các đồng đội tôi chọn nơi này để thắp hương nhập hồn cho những tấm bia CHư Bồ- 1015- 1049 và ngay trong chiều tối nay chuyến xe sẽ khởi hành. Những người chịu trách nhiệm đi cùng chuyến xe là : 
Nguyễn Mạnh Hải lính D25.NGười thành phố Vinh. 
Là Nguyễn Thế Tân đại tá nguyên Sư đoàn trưởng 320.
Là Phạm Sỹ Độ đại tá nguyên lính trung đoàn 48.

Núi Quyết hiền như khói mơ. Con đường vào núi Quyết không nhiều xe nhiều người. Tôi thắp nhang và nhìn lên ngọn núi cây xanh vẫn hoang như ngày xưa. Từ đây lớp lớp người Vinh tuyên thệ để lên đường đánh Mĩ. Tôi muốn tìm lại ngọn khói len lỏi rừng cây của những nhà máy công xưởng người NGhệ đưa thành Vinh vào núi Quyết ngày xưa mà Không tháy.
Khói nhang bay mờ trưa nay ở chân núi Quyết. Khói nhang của hơn một trăm đồng đội lính 320 người NGhệ An tập trung về đây tiến những tấm bia vào Tây Nguyên.
Cám ơn người Nghệ An. Cám ơn Nguyễn Mạnh Hải. Cám ơn núi Quyết trong một sáng mai này đầy ân nghĩa. Chiều. Chúng tôi bịn rịn nắm tay những chiến binh già đi theo đoàn xe vào Tây Nguyên. Chúng tôi chia tay các ccb Nghệ An và ngước nhìn lên núi Quyết. Mây bay thật hiền .

Đêm HN 24/11/207

Mùa đông quê


Xin lỗi em yêu mùa đông
Bỗng dưng quên em nhớ mẹ
Ước chi mẹ sống thêm qua thời khốn khó
Áo ấm đi bên ngoài ước mong

tận cuối cuộc đời chân nứt nẻ
Mẹ mang bùn khô thơm đến tận bây giờ
Những cuộc nhậu thị thành có bóng người đàn bà ngang qua ngoài cửa
Chờ lượm lon bia
Thông thốc gió lùa trên phố

Mùa đông lạnh đến bao nhiêu không nhớ nữa
Chỉ nhớ anh em tranh nhau ôm mẹ cả đêm
Tiếng con trâu rét dậm chân
Mẹ xoay ngược xoay xuôi để công bằng bốn phía
Sương muối ngoài mái lá
Dệt những chân chim
Lên đời mẹ

Mùa đông gặm lam nham ô cửa
Mùa đông tím bèo ao cũ nhà ta
Mộ mẹ cha xa xót cuối đồng
Có những con cò so chân lội trong bùn thẫm
Mùa đông quê có hồn hơn ngoài phố
Rét ở phố phường gầy xác xơ
26/11/2017

Mùa chim tránh rét


Ngày ấy chân đứa nào cũng đóng ghét cổ trâu cổ bò cởi truồng tồng ngồng chạy như muốn đuổi theo đàn sếu bay về hướng nam. Chúng tôi vừa chạy vùa reo:
- Sếu ra rồi chúng mày ơi
Rồi hát véo von:
- Sếu ra thì nắng sếu vào thì mưa. 
Cuối thu trời trong veo. Mùa này gặt xong rồi, có tết bánh dầy, đồng quê tôi thơm như cốm rang. Mẹ bảo, không lo học đi cứ sếu với cò. Tối đến trời se lạnh. Mẹ giục đi rửa chân. Lò dò ra chum nước dội gáo nước vào chân rồi ù té vào bếp lửa, hiêng hai bàn chân đầy ghét lam nham lên bếp gio. Cái đèn dầu tù mù, mẹ vừa gạt hoa đèn lại tối, khói nghi ngút. Xoay cái ghế con vào chân giường làm bài tập. Nhoáng cái là xong. Chùi hai chân vào chổi rơm quét bếp lăn vào ổ lá chuối. Bụng sôi èo èo. Nhớ lúc chiều đàn sếu bay qua làng có những con sếu rớt lại kêu két két . Tiếng kêu của nó như nỗi thất vọng lạc bầy. Thế là ngủ. Trong mơ tiếng sếu kêu lạc bầy két… két 
Vài năm sau tôi lên học cấp 2. Trường học ven bờ sông Hồng nhìn sang bên kia là đền thờ bà Âu Cơ. Bãi cát mùa cạn bên đền bà Âu Cơ dài tít tắp . Mùa sếu ra năm nào tôi cũng nhớ. Doi cát sông Hồng quê tôi là chỗ nghỉ chân của hàng ngàn con sếu bay từ phương bắc về. Nó sà xuống lúc cuối chiều. Hoàng hôn quê tôi hiền lắm. Người ta gánh nước sông về tưới rau cải trên vườn chả ai đánh đuổi gì lũ sếu kia. Khi ở trên giời sếu bé thế mà khi nó sà xuống cát lại to cao lênh khênh gấp ba lần con cò giang vẫn lội trong ruộng làng. Đứng bên này sông nhìn những con sếu uống nước, bứi tìm thức ăn , cọ cổ vào nhau an ủi vỗ về. Đêm xuống, bãi sông ì oạp sóng sương buông như khói trên mặt nước , bãi sông mềm như nhung và hàng ngàn con sếu ngủ im lìm. Sớm mai khi bình minh lên tất cả đàn sếu lên đường. Lúc đàn sếu đồng loạt cất cánh cả bãi sông rùng mình, tiếng kêu két két đánh thức những bãi mía sào sạc trổ cờ vào đông và lôm đốm hoa cải vàng. 
NGười làng bên Âu Cơ bảo, có những hôm ra bãi sông nhặt được những con sếu chết . Họ mổ ruột phơi khô rồi cắm cọc dang cánh nó trên đồng ngô làm bù nhìn đuổi lũ chim xuống phá quấy. Nhìn cái xác con sếu to lớn lũ chim cà cương sáo sậu móc ngô giống con nào cũng hãi.

Tết xong , nắng ấm dần. Bãi sông quê tôi xanh mươn mướt. Nước sông đầy lên ong óng vàng dưới mặt trời. Lại có tiếng kiu kíu trên giời. Lũ trẻ kêu váng lên 
: - Sếu vào thì nắng chúng mày ơi.
Sếu lại bay ngược về phương bắc. Lần này chúng bay chậm chạp hơn. Đàn sếu bay về không còn đông như lúc chúng bay về phương nam, có vẻ chúng nó buồn ....

Nhiều năm sau dâu bể. Tôi mới hiểu đó là đàn chim tránh rét. Chúng bay từ bên kia dãy Hi ma lay a xuống tận Mã Lai , In đô. Con sông Hồng là đường bay của lũ sếu vĩ đại đó. Tôi sinh ra ở bên sông nhờ đó mà nhìn thấy và nghe thấy tiếng bầy chim di cư ấy kêu .thê thảm thế nào.
Tôi cứ băn khoăn, cái chỗ trống của đàn sếu bay qua làng tôi ngày xưa có giống gì với chỗ trống trong đàn sếu bay ở bài hát Nga thời chiến tranh vệ quốc của họ không? Bài hát Đàn Sếu (Журавли) của Yan Frenkel Cứ thấy buồn buồn. Buồn mà hay mê mẩn. Tôi nhớ lắm đội hình bay của đàn chim di cư ấy luôn luôn là hình chữ V lộn ngược . Bây giờ con cháu tôi chúng không hề biết câu “ Sếu ra thì nắng sếu vào thì mưa" như tôi nữa. Đúng hơn là chúng không cần biết .

Đông 2017 NTL