MÙA KHÁP ĐỤNG LỢN

Mưa phùn trắng cả ngoài vườn mơ gầy ngẳng nghiu. Những đốm hoa mơ tàn nhúi lên những chấm quả xanh đen tí xíu. Có đôi chim sâu lo so trên cây, mưa chừng như lạnh cả tiếng gọi nhau của nó. Tiếng tình ái của chúng nghe lạnh buốt, nhỏ tí teo.

Chiều sầm sẫm. Toàn đi vào ngõ nhà Mỵ. Đất bùn bết chân đi đất khiến năm ngón chân thanh niên to bè nặng chịch. Lối vào nhà Mỵ đầy cúc tần quấn bồng bênh những sơi tơ hồng. Toàn cấu sợi tơ hồng vê vê trên tay nhựa dinh dính mầu hồng nhạt rồi gọi : Mỵ ơi ! đánh chó tớ với ! Trong nhà bà Thiềng rên ư ư. Bố con Mỵ đang sửa cỗ chiều ba mươi. Mỵ ra , nhìn Toàn ngượng nghịu. 

- Bác Thiềng ơi, Bố cháu bảo cháu mang miếng tim lợn để bác nấu cháo cho bá. Đây là phần của nhà bác đấy. Ngập ngừng hồi lâu rồi Toàn nói:

- Lúc chia phần miếng tim này lăn sang phần nhà cháu . 

Nói rồi toàn vội ù ra cổng. Có tiếng pháo nổ lép tép. Nhà ai đó cúng ba mươi sớm thế. Mỵ chạy theo : 

- Anh Toàn, mấy ngày nữa đi rồi. Lúc này mẹ em ốm quá …anh biết cho em. Anh nhé

Đã thành lệ cứ gần tết là Hợp tác xã họp khớp các gia đình với nhau để mổ lợn chung. Vui đáo để. Người ta gọi là “ Kháp đụng lợn” . Cái sự kháp lợn tết nó tự phân hóa anh nghèo anh giàu, người này thân thích người kia rõ thế. Con lợn bốn đùi mỗi nhà một đùi chia tư thật là dễ. Sợ là sợ những nhà ít tiền chỉ ăn một phần tư phàn năm đùi ghép mãi chả vào đâu, ăn ít quá chả ai cho đụng thì tủi thân lắm. Miếng thịt ngày tết cứ băm vụn sẻ năm sẻ bẩy ném lên vách tường không rơi. Đánh nhau chia gạo chào nhau ăn cơm. Lúc chia thịt mắt lom lom nhìn miếng thịt nhà mình bằng quả quýt mà miếng nhà kia bằng quả cam là ức lên tận cổ. Miếng gan cắt sẻ làm tám làm mười. Quả tim lợn cắt làm tư làm bẩy rồi tiết canh nước luộc mang liễn mang nồi ra múc, đếm tính từng muôi. Ấy thế nhưng đến bữa ríu rít mời nhau càng đông khách càng vui. Chén rượu nấu bằng sắn bung biêng nhìn vườn mơ vườn mận đẹp lung linh nhìn các bà vợ chân lấm tay bùn đầu hôm sớm mai ngày tết ai cũng đẹp hẳn lên.

Sáng nay lúc chia phần. Rải lá chuối giữa sân rối rít miếng này miếng nọ ai cũng nôn nao nhốn nháo. Lũ trẻ con tranh nhau cái bong bóng om xòm. Mấy con chó lừa lúc mọi người bấn bíu lao vào chộp miếng lòng khiến ai nấy nhao ra đuổi chó. Miếng tim nhà bác Thiềng văng sang phần nhà Toàn. Lúc sửa cỗ, ông bố anh Toàn thấy có hai miếng tim ngẩn người thôi chết nhà Thiềng không có tim. Lúc sáng ông ấy nói có miếng tim về nấu cháo cho bà ấy đang ốm. Ông gọi:

- Toàn! Anh mang miếng tim này sang bên nhà bác Thiềng nói là của nhà bác ấy lẫn vào nhà mình nghe chưa? 

Toàn thấy hơi khó chịu nhưng im lặng. Chiều nay đã thấy có người nói ngoài ngõ “ lợn gì mà không có tim” . Tức anh ách. Với lại, biết nói với Mỵ thế nào. Vài hôm nữa chia tay lên đường rồi. Chúng nó mà biết lại trêu tình yêu tim lợn. 

Đêm ba mươi tết. Mỵ đứng đợi ngoài sân kho. Xóm làng đầy mùi khói và nước luộc lòng lợn. Thỉnh thoảng có quả pháo tép trẻ con đốt đoành đoạch. Toàn nắm tay Mỵ. Mỵ nắm lại tay Toàn. Mỵ hỏi:

- Mồng tám lên đường hả anh? 

- Ừ xã mình đi hơn chục người. Nghe huyện đội nói đi là vào chiến trường ngay đấy. Họ bảo mùa xuân này đánh to lắm. Khéo mà giải phóng miền nam đến nơi. Anh sợ lại chả đi nhặt ống bơ. 

Mỵ tựa đầu vào vai Toàn. Nhặt ống bơ cũng được. Nhặt xong rồi về xin bố bầm mình cưới nhau Toàn nhé. Có lũ trẻ con chạy vụt qua nheo nhéo,anh Toàn chị Mỵ anh Tỵ chị Moàn . he he he he

Sáng mồng một tết. Ông Thiềng mời bố Toàn uống rượu năm mới. Cái đài bán dẫn nhà ông Thiềng là duy nhất cả xóm đang rộn rã tổng tấn công. Ối giời ôi ông ơi chưa bao giờ quân ta đánh to thế. Đánh cả vào Sè gòn nhé đánh sân bay Tân sơn nhất. Đấy đấy đánh cả Huế ông ạ. Thằng Mỹ chết rồi. 

Trong nhà bà Thiềng vừa húp bát cáo tim tỉnh người ngồi nhỏm dậy. 

- Ông ơi anh Toàn nhà ta đi đợt này hả ông? 

- Vâng ạ mồng 8 cháu đi. 

Ông Thiềng tợp chén rượu nói phải đi phải đi. Thanh niên không ra trận thì còn gì là ba sẵn sàng. Giống như hồi tôi với ông không đi bộ đội thì cũng phải dân công Điện Biên mới là đàn ông chứ. Dưới nhà Mỵ ngồi khâu cái khăn tay con chim đậu cành mơ còn con kia bay đi ngoái cổ lại. Mỵ bần thần. Mưa rây rây ngoài vườn. Mùi vườn mùa xuân mưa phùn ngai ngái như mùi khói.

Tết năm ấy mưa khiếp. Đâu đâu cũng nhốn nháo tin ta đánh vào đầu não quân Mỹ, đánh vào thành phố, tin ta vây hãm Khe Sanh Mỹ chết liểng xiểng. Thanh niên rạo rực người già háo hức. Những gia đình có con em đang ở chiến trường phấp phỏng thì thầm. Ai cũng nghĩ chỗ đài nói quân ta thắng là chỗ có con mình. Thịt lợn bánh chưng vèo cái đã hết. Cả làng xuống đồng làm cỏ lúa. Mưa rây trên má Mỵ. Cái cào cỏ cứ đẩy đi đẩy lại một lối còn đầu Mỵ chỉ nhớ đến Toàn. NHớ đến lại thương Toàn chiều ba mươi ngượng nghịu cầm miếng tim lợn sang nhà để Mỵ nấu cháo cho mẹ.

Toàn và hơn chục trai làng đi rồi không ai về phép nữa. Họ chỉ có ba tháng huấn luyện rồi đi thẳng vào nam. Họ vào để còn làm tiếp cái đợt 3 tổng tiến công năm ấy. Mỵ chỉ cầu khấn anh ơi nhặt ống bơ xong thì về anh nhé. Mỵ thầm mong cưới nhau sẽ mổ hẳn cả một con lợn để hai họ ăn cho bõ.

Nhưng anh Toàn không về nữa. Ba năm sau người ta báo tử Toàn. Xã làm lễ truy điệu lại cũng ở sân kho chỗ mổ lợn “kháp đụng” ngày xưa. Hôm ấy họ úp cái thuyền nan làm mồ giả rồi phủ lên trên đó lá cờ đỏ. Chỉ có một cái khăn trắng của em gái anh Toàn còn thì toàn là tiếng khóc ri rí , tiếng ông xã đội trưởng nói cái gì Mỵ chỉ nhớ được mỗi câu ‘ đồng chí Toàn” . Mỵ nức nở một mình, tình yêu của họ chỉ họ biết hai gia đình không biết. Mỵ chợt thấy hiện lên cái khăn mui xoa Mỵ tặng Toàn có có chim bay đi còn ngoảnh lại rõ là ai oán.

***

Bà Mỵ từ thành phố về quê. Năm ấy bố anh Toàn yếu lắm rồi. Con gái thì đi lấy chồng làng bên, căn nhà quạnh quẽ. Tấm ảnh truyền thần anh Toàn như người trong sương mù treo ở góc cái bằng Tổ Quốc Ghi công mốc thếch. Ông cụ rên hư hư. Bá Mỵ đấy ư? Về bao giờ thế?

Bà Mỵ nhóm bếp đun nồi cháo với quả tim lợn tươi nguyên sáng nay bà mua ngoài chợ. Ông cụ Toàn cố gượng dậy. Vừa nói vừa thở:

- Bá Mỵ pha cốc nước đường chanh uống cho mát. Hôm qua xã vừa đưa quà 27/7 vào tôi vẫn để trên bàn thờ. Chanh ngoài vườn ấy bá ạ.

Bốn mươi năm trôi đánh vèo. Bà Mỵ ngước lên thì thầm tay run rẩy nén nhang. Anh ơi em Mỵ đây em đun nồi cháo cho bố ăn rồi em lại phải đi đây. Quê mình bây giờ thịt lợn ê hề đến nỗi nhà nước đang giải cứu thịt lợn kia kìa. Vậy mà suốt bốn mươi năm qua cha mẹ mình chưa bao giờ được ăn trọn vẹn một quả tim hay buồng gan lợn bao giờ. Sao anh ở đâu không báo mộng về cho gia đình đi đón anh về. 

Bà Mỵ khóc. Đột nhiên cái ngõ cúc tần với những cuộn tơ hồng lòng bòng trong chiều mưa ba mươi tết hiện ra. Mùi khói bếp, mùi nước luộc lòng lợn mùi mưa phùn. Mùi mùa xuân xưa ngai ngái.

28/6/2017