TRỜI HÔM NAY KHÔNG CÓ MÂY

1- Ở cây hương trên cao điểm cũ

Nắng ngột ngạt, con đường dốc lên cây hương cứ treo nghiêng những vạt rừng đầy những thứ hoa dại bé bé như cái khuy áo xin xỉn. Người đi lên nhễ nhại mồ hôi, ai cũng cầm bó nhang tay xách túi đồ vàng mã. Có cả những anh chị bụng to, áo quần sặc sỡ những rất hăm hở thành kính leo dốc. Ngang chiều nên tiếng chim kêu cũng vắng. Chỉ có bướm bay, nó âm thầm chập choạng nơi con dốc chừng như cũng đang đổ mồ hôi. Rất nhiều người vừa leo dốc vừa khóc.

Có một người đàn bà khắc khổ đen đúa không khóc, không nói, chỉ đăm đăm nhìn vào những vách đá. Người đàn bà không chú ý cây, không ngó hoa, không nhìn lại phía sau. Chị cứ nhìn vào sườn núi nào có vách đá dựng đứng.

Người ta dừng lại ở lưng chừng núi, nơi có một cái miếu thờ. Nói là miếu thì hơi nhỏ nhưng gọi là đền thì lại bé. Cái mom gò vừa đủ cây hương có mái che và một khoảng sân làm lễ. Nhìn về phía Bắc bốn bề là núi cao , cây hương lọt thỏm trong chiều sám ngun ngút khói và rất nhiều tiếng gọi. Những tiếng gọi tắc nghẹn, thì thầm nưng nức trong lồng ngực.

Người đàn bà đen đúa lặng im. Chị đứng sau những cựu chiến binh đang nhao nhao chỉ chỏ lên ngọn núi phía bên kia rồi gọi tên đồng đội. Chị là người xuống núi sau cùng. Chị ngồi bệt trên đỉnh dốc đầy những cây mua dại hoa tím và lá đầy lông cũng tím.

Tôi lấy làm lạ. Cố nán lại chụp những tấm ảnh hoàng hôn. Tôi luôn thích những hoàng hôn ở những trận địa cũ. Những lúc ấy sẽ gặp nỗi buồn vui của người sống giao hòa với hương hồn người nằm lại chiến địa. Những chiều buông người lính nào mà chả nhớ cha nhớ mẹ vợ con. Không gian cũng vậy, nó có mầu, có hương có vị của phút giao hòa ấy. Cũng như người ta thỉnh chuông, trong tiếng chuông là lúc người dương trần gặp hương hồn người đã khuất. Ở cao điểm xưa khi tiếng ve ngừng kêu và màn đêm buông xuống, ấy là lúc những linh hồn trai trẻ hiện về hiền lành trên cây lá. 

Họ chọn những hoa tím để trú ngụ, chọn hoa đỏ để thét xung phong để nổ súng vào kẻ thù. Họ chọn hoa trắng để phiêu du về quê với người bạn gái chia tay lúc lên đường. 

Tôi từng gặp ở Trường Sơn ngàn ngàn con bướm, linh hồn liệt sĩ cũng trú vào màu sắc bướm giống như màu hoa. Ở vùng biên ải này lại hệt như thế. Tôi nhập nhoạng trong bóng chiều với những con bướm to màu đen. Tôi cứ nghĩ đó là những linh hồn oan khuất, những sự chết không bình thường. Hoa trắng đỏ vàng tím, những con bướm cũng trắng đỏ vàng tím. Chỉ có núi rừng biên ải này một màu sám của lá và đá.....

2 . Mười năm một lần ra đi.

Con đường xuống dốc chỉ còn tôi và người đàn bà đen đúa ấy đi sau cùng. Đường đúc xi măng chỉ rông chừng một mét cỏ dại quất loạt soạt chân người. Chị kể:

Quê chị ở trung du. Nhà chị nghèo và nhà anh ấy cũng nghèo. Bên anh có một chị gái và hai bố mẹ cũng yếu. Năm anh đi bộ đội thì chị gái đi lấy chồng. Trước ngày nhập ngũ anh chị cưới nhau. Chị bảo thôi thì cũng mươi mâm cho có họ hàng đoàn thể. Ấy vậy mà giả nợ cũng khướt đấy. Vài tháng sau anh về phép để đi biên giới, chị hoài thai.
Đêm ấy mưa rõ to. Ếch kêu váng ngoài bờ ao. Anh bảo ếch kêu là con trai rồi. Nửa đêm hôm ấy chị dậy che lại cái cửa liếp mưa hắt vào thấy mẹ chồng đội nón đứng lù lù ngoài cửa. Mẹ chồng bảo, cái ao nhà mình vỡ bờ rồi. chả nỡ gọi vợ chồng mày dậy. Thôi thì của đi thay người… ngoài vườn nước ào ạt chảy. Giữa mùa hè mà hị ôm anh thấy lạnh run người .
Ba tháng sau tin anh chết. Huyện người ta gửi  giấy về xã. Xã để đó đợi qua tết mới làm báo tử. Lúc báo tử bụng chị đã to lắm rồi. Chị chả gục xuống mà khóc vì vướng cái bụng. Chị bò quanh cái bàn phủ lá cờ để ảnh của anh.

...Tôi nhìn bóng người đàn bà thẫm trong vạt rừng xuống con đường chạy ra cửa khẩu T. như bóng người đi soi ếch ở quê đêm mưa thập thõm.

Mười năm sau. Đường lên biên giới toàn những là người đi làm thuê và buôn chuối xanh, buôn nhãn vải qua biên giới. Chị đi tìm chồng.

Chị hỏi những đơn vị bộ đội mà những bạn chồng ghi cho địa chỉ. Họ bảo chị ơi nhiều mìn lắm. Bây giờ vừa tạm yên hàn, chưa kịp giải quyết . Chị xuống huyện xem ở nghĩa trang ấy có anh ở dưới ấy không. Chị tìm khắp các nghĩa trang nhỏ và một cái nghĩa trang to không thấy. Họ lại bảo giấy tờ của chồng chị thế này tức là anh ấy vẫn ở trên ấy. Thôi cũng vì nước, anh ấy ở đâu cũng có đồng đội.
***

Mười năm sau nữa. Bố mẹ chồng đã đi cả. Cái bằng Mẹ Việt Nam Anh Hùng treo trên vách liếp cùng cái giấy huân chương của anh ban ngày, nó mốc mốc là thế ban đêm nó cứ lanh lánh như sáng lên như vệt nấm sáng. Thằng con nhớn đi làm thuê dưới Hà Nội, tháng mang tiền về một lần cho mẹ. Chị ở một mình, khóc một mình, cắn răng vào đêm. Đêm nào cái vệt sáng trên cột nhà cũng lấp lóe, nhất là những đêm mưa rào. Mấy chục năm nay, hàng đêm chị nhìn vào cái vệt sáng ấy cắn răng vào thành giường đợi sáng.
Nhiều đêm chị lại nghe thấy anh ấy nói ếch kêu là đẻ con trai. Chị bảo đời tôi hình như chỉ có một lần nghe thấy ếch kêu vào hôm anh ấy về phép, còn mãi mãi về sau này ếch quê tôi không kêu nữa, hay là tôi không được nghe thấy nữa vì đã mất anh.
Lần thứ hai Chị lại đi tìm chồng.

Biên giới bây giờ có cửa khẩu rộng hơn nhiều. Nghĩa trang huyện to lắm có cả hàng ngàn ngôi mộ mới cất về. Họ xây đẹp. Xây to. Có thanh gươm cắm xuống đất. Trong đoàn đoàn lớp lớp người lên nghĩa trang biên giới, có cả những người mặc áo dài mầu nâu, lại có cả màu vàng. Chị bảo, họ gọi hồn, họ cầu siêu. Chả biết thế nào là cầu siêu nên chị sán vào nghe họ khấn. Hình như là chị cũng thấy người mình bung biêng như đi lướt trên cây trên đá. Cái đêm hôm ấy trong nồng nàn nhang khói và tiếng mõ tiếng chuông nỉ non, chị thấy anh ấy về.
…Lúc ấy trời đã gần tối hẳn, tôi đi cùng chị trên đoạn đường ra xe hơn cây số mà như dài ra vô tận. Vẫn có những đoàn người đi ngược vào cây hương trên X85. Đó là những người lính già từ dưới xuôi lên. Họ bảo họ lên để uống rượu với đồng đội mình đêm nay.
Chị kể tiếp:
“ Anh ấy về. Anh bảo anh đau lắm. Anh bị thương tự bò xuống núi nhưng bị rơi và kẹt vào một kẽ đá dựng đứng. Không ai tìm thấy được. Thịt lũa hết rồi chỉ còn xương. Anh như cây gỗ lũa mắc kẹt trong kẽ đá. Nhưng nhiều mìn lắm, em không lên được đâu. Em về đi, nuôi con cho nó nên người. Ồ mà anh ấy biết con trai đi làm thợ xây dưới công trường HUD anh ạ. Anh ấy dặn, nó làm trên cao sợ lắm, kiếm được đồng tiền chảy máu mắt… mà em cũng không lo, anh phù hộ cho nó đấy. Mấy lần nó ngã giáo có anh đỡ lên đấy. Thế là chị khóc. Chị khóc tu tu. Ới anh ơi! Em cũng yếu rồi. Chả ước muốn gì tiền vàng bạc bể chỉ muốn tìm được anh thôi. Anh bay biến mất. Hồi ấy con đường này trải nhựa rồi nhưng chưa nhiều nhà cửa xây to như hôm nay. Chị ngồi ven đường. Vết chị ngồi y hệt vết người con gái dậy thì ngã chỗ đít trên đường bùn nhà quê.

Lần thứ ba. Lần này lại đúng mười năm sau chị lên huyện V. Chị hi vọng anh đã được qui tập vào nghĩa trang. Nhưng suốt ngày hôm nay chọ khát khô cổ trong hàng ngàn nấm mồ bê tông hầm hập nóng mà không thấy. Rồi chị theo đoàn người lên cây hương X85 và tôi gặp chị. Chị nói vừa bán lứa lợn bột của vợ chồng thằng con trai lấy tiền đi xe khách lên đây. Mẹ chồng chị là Mẹ Việt Nam Anh ùng cũng có tiền đấy nhưng vừa nhận được hai tháng tiền lương Anh Hùng thì bà chết. Người ta cắt tiền. Nhà trông vào vườn và gò. Mấy năm nay khá rồi anh ạ. Tôi cứ chầy chầy trên nương chè mưa nắng mà sống.
Rồi chị chia tay tôi, chị khoe ngủ trọ ở một nhà bác công nhân giao thông huyện. Chị bảo sáng mai chị lại vào X85. Chị sẽ đánh dấu có bao nhiêu vách đá dựng đứng. Chiều mai chị sẽ về nghĩa trang VX để sự lễ cầu siêu.

3 Trời hôm nay không có mây.

Chiều 12/7. Nhĩa trang VX.
Ngột ngạt nắngg. Ngạt ngào hương khói. Nồng nàn mồ hôi. Đầm đìa nước mắt. Có tới hàng trăm xe ô tô của khách. Không có khách xe biển xanh. Chỉ có các đoàn CCB , các đoàn thiện nguyện các thân nhân liệt sĩ . Hầu như đủ hết biển số xe các tỉnh phía bắc và có cả xe các tỉnh phía am. Mẹ vin vào vai con, con dìu bố thương binh, lính trẻ dắNt tay lính già. Bắt tay hỏi han chào kéo suốt một vùng đồi. Tôi lại gặp chị lẫn trong dòng toàn những người đàn bà gần sáu mươi tuổi, toàn là những góa phụ của chiến tranh.
Chị kéo tôi ra một gốc cây và khoe, tôi gặp nhà tôi rồi anh ạ. Ôi mười năm đấy. Mười năm một lần đi tìm anh. Tôi đã 55 tuổi rồi sắp vào hội thọ rồi.
Tôi ngạc nhiên hỏi chị, gặp thế nào hở chị ở đâu? ở trên cây hương X85 à? Chị bảo vâng.
Sáng nay tôi lại lên cây hương. Trời nắng quá tôi thắp hương rồi gọi anh, rồi đếm được ngót chục cái vách đá dựng đứng. Tôi mệt ngồi xuống ven rừng.
Chỗ tôi ngồi là bụi gai đùm đũm có chùm quả chin đỏ như máu. Môt con bướm nâu rõ to đang đậu trên chùm quả đũm bay sang vai tôi. Tôi ngủ lúc nào chả biết.
Trong lúc ngủ, thấy tiếng anh, em về đi bao giờ xương cốt nó mục bớt nó sẽ rơi xuống chân vách đá. Lúc ấy em sẽ lên mang anh về. Lên với anh phải vào ngày trời không có mây ấy em nhé. Anh lạnh lắm nhưng quen rồi. Thỉnh thoảng anh vẫn thấy bọn người giặc bên kia nó mò mẫm vào đây săn bắn thú rừng của mình. Ức lắm mà chả biết làm sao. Thôi về đi, về treo lại cái bằng Mẹ VN Anh Hùng của mẹ cho ngay ngắn em nhé. Tôi bừng tỉnh.
Rồi chị hỏi tôi, chiều nay anh cũng về chứ. Thôi chào anh. Lậy giời mười năm nữa tôi 65 tuổi tôi lại lên đây.
Chị nhỏ thó hòa lẫn vào hàng trăm người đàn bà góa đang chầm chậm leo lên quả đồi có mấy ngàn nm mồ chết trẻ.
Tôi ngước lên nhìn trời Vị Xuyên. Ô hay. Nấắng nhễ nhại. Trời trong veo xanh.
Trời hôm nay không một đám mây

Vị Xuyên 12/7/2015
Hà nội 5/5/2016