1 Mẹ khen
Năm ấy tôi học lớp 5. Mười một tuổi ở quê bé như cái kẹo mút dở thế mà đã là anh cả của 5 anh em. Cha mẹ giàu con có cha mẹ khó con khôn. Mười tuổi tôi biết đơm đo chăn trâu hái củi đào măng và nhất là đánh dậm thì năng khiếu hơn cả. Bé thì bố đan cho cái dậm bé. Nhưng tôi không thích dậm bé cứ vác cái dậm người lớn xuống đầm. Hồi ấy cua cá tôm tép nhiều vô kể. Đỉa cũng nhiều vô kể. Đỉa tôi chả sợ chỉ mấy đứa con gái cùng xóm sợ thôi. Đầm làng tôi rộng mênh mông. Nửa thế kỉ sau tôi vẫn nhớ đầm Hà làng tôi đầy những tóc tiên và hoa trang hoa súng. Những đận sau mưa rào vài ngày nước trong veo tôi hụp xuống nhìn cua bò trên bập bùng tóc tiên đáy nước mà thấy như cảnh trong phim. Thích lắm.
Năm ấy đang nghỉ hè, mẹ nói:
- Thằng cu đánh dậm trữ cua tuần sau mẹ cho đi chợ Yên Bái bán nhãn với mẹ.
Chao ôi là sướng. Nhà cách thị xã Yên Bái 15 cây số nhưng người làng tôi mấy ai đã biết. Tôi nhớ năm ngoái có ông bủ xóm tôi bán 4 gánh củ nâu lấy 2 đồng rưỡi chỉ để đi tàu lên ga Yên Bái ngó nghiêng rồi ngửa cổ uống nước máy công cộng sòi bọt mép rồi về. Chuyện thị xã Yên bái ông ấy kể mấy ngày đi bừa vẫn chưa hết. Thị xã Yên Bái với tôi kì bí như chuyện “Long Hình Quái Khách” và “ Không không nhi” lũ trẻ chúng tôi đang xem.
Một tuần liền kéo dậm đầy hai vại cua . Cua nhiều quá tôi phải bẻ lá ổi cho vào vại mà nó vẫn chết. Sau một tuần mẹ mới bẻ nhãn thì 4 giỏ cua của tôi chỉ còn hai giỏ. Tôi gánh 2 giỏ cua còn mẹ gánh hai thúng nhãn đi bộ từ 12 giờ đêm. Mẹ con tôi cứ dọc đường tàu hỏa ven đê sông Hồng mà đi. Trăng hạ tuần tháng 7 ấm lịch vằng vặc. Mẹ thấy tôi ngáp ngủ, mẹ kể chuyện cổ tích, mẹ kể chuyện ông beo trong làng. Nghe chuyện beo vồ lợn sợ quá tôi tỉnh ngủ. Mẹ chỉ lên ông trăng bay dọc sông hồng ( chả là đi đến đâu trăng cứ đi theo đấy) mà bảo:
….hăm mốt bằng tai
hăm hai bằng đầu
hăm ba trông thấy
hăm bốn không thấy đâu
Hỏi mẹ sao lại thế? Mẹ bảo Hăm mốt bằng tai là trăng hai mốt âm lịch xuống ngang tai là sáng bảnh rồi. À ra thế, vậy hôm nay hai mốt trăng vẫn trên đầu còn lâu mới sáng. Mẹ khen , thằng cu giỏi đấy. Trong đêm tôi sướng lắm vì được mẹ khen. Cái chỗ mẹ tôi khen tôi đêm ấy bây giờ tôi vẫn nhớ. Nửa thế kỉ sau mỗi lần về quê qua cầu Văn Phú là tôi nhìn thấy chỗ bờ sông lở lói và lời mẹ âu yếm lại vọng về.
2 ĐĨA CƠM CÀ RI
Để chuẩn bị cho chuyến ra tỉnh bán cua này tôi đã phải sang mượn thằng Vân bạn tôi cái dải dút dây dù bố nó mang về từ Điên Biên phủ. Cái quần đùi nâu mẹ may cho dễ đến vài tháng nay mới dám mặc. Nước nâu mới dấn, cứng ròn đi trong đêm vắng nghe nó cọ vào nhau sột soạt vui tai lắm thích thú lắm. Mơ sáng mẹ con tôi đã vượt qua mười lăm cây số
Đến cổng chợ Thị Xã Yên Bái. Thú thật đến bây giờ tôi cũng không nhớ cái chợ ấy thế nào. Chỉ nhớ nó nằm gần sông Hồng và cái cổng săt khá to. Mẹ con tôi ngồi ngoài cổng một lát có người đàn ông ngáp ngủ ra mở cửa sắt nhìn hai mẹ con tôi bơ phờ mà lẩm bẩm…mẹ nó chợ chưa họp kẻ cắp đã đến. Tôi hỏi mẹ, sao ông Mõ kia lại bảo mẹ và con là kẻ cắp. Mẹ suỵt! đừng nói thế. Tôi hỏi lại mẹ, mẹ vẫn bảo con là không cố học nay mai ra làm mõ quét chợ giống ông mõ chợ Đan Hà nhà mình đó thôi. Mẹ thở dài xỏ đòn gánh gánh nhãn đi vào chợ.
Lần đầu tiên tôi nhìn người kẻ chợ. Chao ôi là chao, họ đẹp hơn người quê tôi mấy lần. Quần đen căng căng, búi tó có, phi dê có, họ nói thánh thót như chim. Dặt những người đi guốc nhọn đít. Còn trẻ con cấm thấy đứa nào đi chân chim như tôi. Bất giác ngó xuống chân mình rồi khoèo gập dấu bàn chân nứt nẻ cổ trâu đen xỉn về phía sau. Tôi ngồi bên mẹ nhìn họ húp bún riêu mà nghe bùng sôi rèo rèo. Người mua nhãn nếm lia nếm lịa. Tôi giật tay mẹ, họ ăn nếm nhiều thế mà họ không mua hả mẹ? Mẹ ừ họ bảo nhãn nhà mình không biết bó buộc cho đẹp. Tại mình cả đấy. Có mấy con bé chừng mười một mười hai tuổi vừa ăn nhãn vừa ném nhau. Ức quá tôi giơ đòn gánh gánh cua dọa. Mày không có tiền đừng có nếm. Chúng nó chun mũi lên cười. Ơ cái thằng nhà quê đen nhẻm này trông hay quá chúng mày ơi. Một lũ trẻ con xúm vào nhao nhao, thằng nhà quê bán cua thằng nhà quê bán cua. Tôi vung cái đòn bằng cây tre con vù vù chúng nó chạy dạt ra . Mẹ vội ôm lấy tôi mà nói, các ông bà tha cho cháu nó dại các ông bà đừng chấp. Nước mắt tôi dòng dòng nhìn mẹ mồ hôi bê bết trên mặt đầy những bụi đường.
Chiều hôm ấy, bán xong cả cua cả nhãn mẹ con tôi ra tàu xuôi về. Mẹ mua cho tôi đĩa cơm 8 hào. Tôi đọc thấy chữ cơm cà ri màu vàng vàng. Mẹ ngồi nhìn tôi ăn, mẹ không ăn. Mẹ bảo thằng cu ăn thừa thì mẹ ăn. Thế là hai mẹ con ăn một đĩa cơm thôi. Nghe mẹ vừa ăn vừa nói, khiếp đĩa cơm hết 4 cân nhãn lồng.
Năm mươi năm nay tôi không bao giờ ăn thứ cơm ca ri ấy mặc dù tôi gặp nó hàng ngày. Tôi sợ cái nỗi buồn mẹ con tôi đi ra tỉnh bán cua ngaỳ nào.
Năm mươi năm nay khi tôi đã nhiều năm làm giám đốc tôi cũng chưa một lần mua được cho mẹ một đĩa cơm Cà Ri như ngày xưa.
7/12/16
No comments:
Post a Comment