MƯA TRỊ THIÊN

“Nỗi niềm chi rứa huế ơi

Mà mưa xối xả trắng trời Thừa Thiên”

Đêm ở Đông Hà, dư âm cuộc gặp gỡ các thày giáo cũ và đoàn lãnh đạo nhà trường khiến chúng tôi không ngủ được. Đêm ấy mưa to thế. Mưa rít ào ào ngoài cửa sổ , mưa đập trên mái tôn những dãy nhà phụ trợ ở khách sạn Đông Trường Sơn. Ngoài kia sông Hiếu nước đang lên nhanh. Ngay gần chỗ tôi ở đây là Nghĩa trang Đường Chín đang đằm mưa. Ở đấy là mười ngàn ngôi mộ lạnh lẽo. Trong đêm, tôi lẩm nhẩm bài hát của nhạc sĩ Trần Hoàn..

...” Hai mươi sáu năm rồi Quảng Trị ơi, đẹp lắm hôm nay đẹp lắm cờ đỏ tung trời, mẹ ơi đồn giặc đã tan bốt Đông Hà La Vang Quảng Trị không còn bóng giặc chúng con đã về đây…”. Tôi đang trẻ lại 48 năm về trước.

Trưa mùng 7 tháng 10 mưa đằm mặt sông Thạch Hãn. Lúc xe chúng tôi qua Thạch Hãn vào Hải Lăng, trời xám xanh màu quả cọ. Ai cũng nói thày Đỗ Hữu Phú khôn thiêng phù hộ đoàn ta không gặp mưa. Từ lối rẽ trên đường 1 vào Hải Tân quê thày trời vừa tạnh. Đến đúng cổng làng Câu Nhi thì mưa ào ạt. Lối vô nhà thờ của thày dọc một con mương. Ở bên con mương có những chuồng vịt chuồng heo gá sàn lên cao. Người dân nơi đây bảo, chỉ ngày mai thôi là lụt. Thì ra người dân họ sống chung với lũ lụt ngàn đời nên họ đã có cách làm chuồng vịt chuồng heo như thế. Mưa tầm tã , mưa sủi bọt ngoài đồng trắng xóa. Những cây cau bụi tre ở quanh nhà thờ thày Phú nghiêng ngả đầm đìa nước. Bảy mươi hai học trò cũ của thày chen chúc trong căn nhà thờ của thày , nhìn ảnh và tượng của thày như thấy ngày xưa thày xuất hiện trên đồi bạch đàn ở khu Gò Dứa. Thày xuống k5 thày vào k3, k4 trong đầu Trâu. Bức tượng thày hiền thế , trong một ngày mưa Hải Lăng, trông thày lại hiền hơn.

Xe trở lại thị xã Quảng Trị trong mưa. Lúc trở ra dòng Ô lâu ở bên tay phải nước đục ngàu. Con sông ngày thường họ bảo nước xanh trong êm đềm lắm mà bây giờ nó tràn lên mênh mang màu vàng của phù xa. Chợt nhớ bài thơ của nhà thơ Thanh Hải từ lâu lắm….

” Đêm nay trên bến Ô Lâu

Cháu ngồi cháu nhớ chòm râu bác Hồ“.

Lâu lắm rồi, vùng này luôn bị lũ lụt. Nạn lũ lụt khiến một vùng quê nghèo lại thêm nghèo. Bài thơ ấy có câu: : "Lụt trôi bác gửi thóc vàng vào cho" Thì ra ngày xưa vùng này đã lụt mà TƯ đã phải cứu tế. Những năm chiến tranh giặc giã về mùa cuối tháng 10 trở đi du kích bộ đội ta phải tạm thòi rút ra khỏi vùng lõm. Hêt mùa lũ lại mới quay trở về đánh địch. Quê thày Đỗ Hữu Phú chính là vùng lõm Hải Lăng.

Chỉ cách hai tiếng thôi mà khi quay trở ra thị xã Quảng Trị nhìn sông Thạch Hãn nước đã dâng lên mép bờ. Nhìn Lũ Thạch Hãn lại nhớ năm 1972, cơn lũ tai ác đã cuốn trôi cả những thương binh đưa ra bờ sông để chờ đồng đội đưa sang bờ Bắc. “ Mùa mưa về lũ liếm máu bạn tôi” là thế . Trời mưa ngày càng to, lối vào thành cổ vắng hoe. Gần trăm người Cơ Điện rũ áo mưa ngồi lặng lẽ trong nhà truyền thống xem phim tài liệu về Trận đánh 81 ngày đêm năm 1972 ở đây. Gió, mưa, lạnh, nhớp nháp mà họ lặng im xúc động. Những con người tuổi gần 70 có lẽ đang hồi tưởng lại tuổi học trò của mình sống trong đạn bom giặc Mỹ. Trong số những người cựu sinh viên hôm nay vào đây nhiều người là chiến sĩ chiến đấu ở chiến trường miền nam ngày ấy, họ đang như trở lại với tuổi trẻ của mình. Chiều ấy, lúc gần một trăm cựu sinh viên Cơ Điện vào dâng hương dâng hoa trong thành cổ là lúc trời đổ mưa nặng nhất. Những vòng hoa ướt đẫm , những mái tóc đầm đìa, người vuốt mặt lặng lẽ đi trong gió rít. Nước dưới chân rào rạt. Những thảm cỏ trong khuôn viên thành cổ xập xòa nước. Mỗi bước đi rốn đến sợ đẫm vào tiếng gọi của đồng đội xưa. Chúng tôi đứng trước tượng đài chiến tích sinh viên , chúng tôi nhớ những người lính sinh viên trường Đại Học Cơ Điện ngã xuống nới đây. “ Thưa các anh, các anh hãy về chứng giám lòng thành của chúng tôi và các thế hệ người Cơ Điện luôn nhớ tới các anh” Trong mưa bài khấn Liệt sĩ SV thành cổ của chúng tôi nức nở nghẹn ngào. Bỗng chốc không gian như lặng im, chỉ còn chúng tôi và những đồng môn tâm sự về mái trường mà chúng tôi đã may mắn cùng được đi qua.

Chúng tôi tâm sự với các anh” …Dẫu có phải âm dương cách biệt, xin hãy về đây chỉ một phút giây. Một ngôi trường đại học dưới chân chúng tôi đây, người đời sau có đến xin giữ gìn trật tự. Một ngôi trường dưới lòng thành cổ có cả khoa Cơ Điện chúng mình. Những Giảng đường trong nhang khói uy linh, lời sông núi linh thiêng âm vang trong lòng đất. Thắp nén hương tình thày trò tình đồng môn bên tượng đài thơm ngát, gửi tới các anh lời giản dị trường ta. Gửi tới các anh thời trai trẻ hào hoa, người Cơ Điện ở đâu tình vẫn như lửa cháy.”…

Chiều ấy chúng tôi rời Quảng Trị về Huế. Mưa dàn dạt, nước loang loáng khiến kính xe mù mịt. Qua sông Mỹ Chánh sang Phong Điền mưa càng to. Đồng ruộng mênh mang nước màu gạch cua. Huế run rẩy trong mưa lạnh, Huế đã hiền nay càng hiền hơn . Ai đến Huế cũng thấy Huế mong manh, đáng mến đáng yêu vì thế trong thiên tai Huế lại càng dễ thương hơn.

Chúng tôi trú ở nhà khách 41 của BCH QS Tp Huế. Từ phục vụ nhà ăn đến lễ tân trực phòng, niềm nở chu đáo. Giọng Huế đúng là chẳng nơi nào có được. Bao bực dọc mệt mỏi lúc đi đường tan biến khi nghe các o cất tiếng hỏi thăm. Bác mệt hông? Ướt hết nì chụ oi! Huế với chúng tôi là những bữa liên hoan ấm cúng trong mưa. Huế là những chuyến khoác áo mưa đi thăm đại nội. Huế là ngẩn ngơ đứng nhìn nước sông Hương nước dâng lên phố. Huế là những tà áo bà ba mỏng tang dính ướt long lanh cặp mắt thẹn thùng. Huế cong mình tránh mưa, Huế oằn mình chống lũ.

Tôi rời Ga Huế vào lúc 5 giờ chiều 8/ 10, đọc thông tin lũ lụt ở miền trung mà thắt ruột. Ngồi trên tàu chạy rời ga nhìn mưa Huế như một cuộc chạy trốn. Bỗng trong tôi vọng lên lời thơ của Tố Hữu. Và, chỉ đến lúc này tôi mới hiểu nỗi lòng của Tố Hữu – người con của Huế:

“ Nỗi niềm chi rúa Huế ơi

Mà mưa xối xả trắng trời Trị Thiên”

Đã mấy ai đọc câu thơ này mà nhận ra nỗi đắng đót của nhà thơ khi viết về quê mình bằng những cặp âm đôi day dứt đến thế?

MÀ MƯA (m)

XỐI XẢ ( m)

TRẮNG TRỜI (tr)

THỪA THIÊN. (th).

Còn tôi, tôi cũng tự hỏi mình, liệu có bao giờ mình ngẫm về sức chịu đựng vươn lên của mình được bao nhiêu phần trăm của người miền trung?

Viết khi vừa ở Huế về. 10/10/20