Trung thu tuổi hai mươi

Lúc còn bé, trung thu là niềm ước ao mong chờ đến mất ăn mất ngủ. Nhớ cái nắng từ lúc màu trắng rừng rực chuyển dần sang vàng màu mật. Từ lúc cá chết nắng đến khi đồng làng ngoi lên loe hoe hoa súng và lũ vịt le bay à à về đầm nước làng tôi. Cây bưởi đã lốm đốm những quả sém nâu hứng nắng phía tây, vườn nhà nào cũng thơm thơm mùi ổi chín, chim ngói lác đác bay trên đồng ấy là lúc trung thu tới. Chúng tôi chân đất chạy vè vè quanh gốc đa đốt những cây nến xâu bằng hạt bưởi phơi khô thơm ngầy ngậy. Chúng tôi xúm xít ở sân đình để anh phụ trách gọi đến tên giơ tay nhận quả chuối và quả hồng. Không có đèn ông sao, chúng tôi đốt đuốc đi quanh đầm nước hô to khẩu hiệu Bác Hồ muôn năm. Hàng trăm bó đuốc in lửa bập bùng lên trời in xuống nước khiến làng quê lung linh rạo rực. Quê tôi hẻo lánh, quà trung thu là bố mẹ chúng tôi đóng góp từ vườn nhà, thế mà đứa nào cũng nghĩ đó là Bác Hồ gửi quà lên từ Hà Nội. Năm nào tôi cũng nhớ trung thu có mùi cuốn sách tập đọc mới thơm thơm cái mùi rất lạ. TRung thu nào cũng ước ao có đủ cả sách tập đọc và học tính trong túi dết của mình. Thế rồi, chúng tôi lớn nhanh để kịp với trai tráng trong thời cuộc kháng chiến chống Mỹ, Chúng tôi chưa kịp lớn thì trung thu đã man mác và vời vợi xa như sương đầu mùa.

Chưa kịp nhớ là mình nhớn lúc nào và chưa biết là có bạn gái nào thích mình hay không thì đã vào lính. Hai mươi tuổi tôi rời lớp học và sống chung với toàn những thằng cũng hai mươi tuổi như tôi. Nhập ngũ sau mười ngày là trung thu. Tân binh xúng xính áo Tô Châu mũ mềm có sao năm cánh đi khắp đường thôn nơi trú quân vang vangtiếng trống cà rình. Trăng lên trên lũy tre. Trăng len lỏi cả vào vườn cây có những chú lính đang tâm sự với gái làng. Phải nói là cái năm ấy trăng sáng. Các cụ bảo sau lụt trăng bao giờ cũng sáng.

Đại đôi tập trung hết ở sân kho hát múa tổ chức tết cho trẻ con nơi đóng quân. Sân khấu cắm bằng những cây tre ngoài bãi cỏ, treo những cánh gà bằng võng bộ đôi. Múa, hát, độc tấu và ngâm thơ. Tôi nhìn xuống từ trên sân khấu thấy vài chục trẻ con, đứa có quần đứa không có quần, ngồi rạng tè he chăm chú nghe bộ đội hát. Quanh sân các ông các bà các cô phe phẩy cái quạt lá cọ mắt ánh lên niềm vui. Có nhẽ niềm vui người nhớn với tết trung thu còn lớn hơn con trẻ, bởi người lớn bổn phạn của họ là làm tất cả cho con cháu mình được vui, bởi ngày này họ chứng kiến cháu con mình đang hạnh phúc. Tôi ngó sang thấy thằng bạn Ngô Thịnh (khóa 6 điện) đang thì thầm gì đó với cô Tĩnh A trưởng anh nuôi. Thấy thằng Tiêu năm thứ tư khoa Cơ khí đang bần thần buồn thiu thỉnh thoảng liếc nhìn cô A trưởng anh nuôi

Trăng sáng quá, trăng đep quá. Đêm trung thu nào cũng có sương. Càng khuya càng thấy sương rơi. Sương rơi nhè nhẹ và lạnh cũng rất nhẹ. Lần đầu tiên trong đời tôi đứng giữa trời đêm trung thu mà ngắm trăng và hứng sương rơi như thế. Đứng đấy thôi mà chả biết nghĩ gì về ai. Lạ thế!

Khuya, cuộc vui tan. Xóm làng lặng lẽ và trăng đã lên trên đầu. Những chú lính thu dọn sân khấu dưới trăng sương. Tôi nhìn thằng bạn Ngô Thịnh trường tôi tình tang khiêng cái thang tre nặng 6 kg với cô A trưởng anh nuôi đi trả cho dân. Thằng Tiêu nín thinh gấp mấy cái ni lông rải nền sân khấu ôm đi về sau lũy tre. Những bụi tre đang thiu thiu ngủ.

Vài tháng sau chúng tôi rời vùng quê trung du này đi chiến đấu. Mấy cái trung thu trong rừng cả ba thằng tôi và Ngô Thịnh, Mạnh Tiêu đều là lính trinh sát cùng tiểu đội, nhắc lại trung thu đầu tiên vào lính mà cũng xốn xang. Có một trung thu ở dãy núi chư ga ra phía tây Pờ Lây cu mưa dầm dề. Thế mà đến đêm cũng ló ra mặt trăng. Thằng Tiêu hỏi thằng Ngô Thịnh giưa lúc pháo tăng tốc bắn từ Hàm Rồng tới. Này con bé Tĩnh bây giờ ở đâu mày nhỉ? Ngớt tiếng đại bác, thằng Ngô Thịnh trả lời lạnh tanh. Mày hỏi tao biết hỏi ai?

Cả ba chúng tôi không đứa nào còn nhớ và nhận ra trung thu nữa. Có đến ba chục thằng trong số chúng tôi có mặt đêm trung thu ngoài sân kho hát múa vỗ tay ấy không trở về. Đó là trung thu tuổi hai mươi của tôi. Tôi nhớ đêm trăng ấy sương rơi rất nhẹ và trăng rất mềm.

24/9/2020