Thật ra học tới cấp hai tôi mới biết chữ Quốc Khánh. Cũng nhờ đó mà biết 2/9 là ngày Quốc Khánh của nước mình chứ trước đó chỉ mong đến 2/9 để được ăn cơm đoàn kết ở giữa làng. Vui lắm. Mà bữa ăn ấy nhiều thịt lợn lắm.
Hồi ấy những năm đầu 60. Hòa Bình lập lại vài năm, lại mới vào HTX nên làng xóm thanh bình đến lạ. Ngày 2/9 là xã nhà có thi đấu thể thao. Nhảy cao nhảy xa , cuớp cờ , kéo co , bịt mắt bắt dê. Nhưng lạ mắt và thích thú nhất là chỗ đánh tổ tôm điếm và chọi gà. Ở làng tôi chỉ có vài nhà có gà chọi. Họ đều là người dưới xuôi lên ngụ cư hồi kháng Pháp. Đã gần 60 năm mà tôi vẫn nhớ gà nhà ông “Sâm Phóng” , gà nhà ông “Tuất nội “ làng tôi chọi với gà nhà Bếp Tần ngoài Đan Thượng và gà nhà Tư Hoa trên Hậu Bổng. Tôi chen vào tận vòng trong ngồi xuống bên cạnh cái vòng tròn bằng vôi vừa xem vừa dụi mắt bụi đất bay mù mịt. Chán rồi ra chỗ tổ tôm điếm nhìn ông gõ cái trống con kêu tom tom và những bóng người đi lại. Chiều, cả làng ăn liên hoan. Chỗ liên hoan là sân trường cấp 1 trên đỉnh đồi và dưới chân nó là đường tàu Hà nội Lao Cai. Tôi nhớ tôi được ăn cơm canh chuối và thịt lợn luộc để vào lá chuối tươi giữa nong. Ăn rồi được quả chuối đứng nhìn tàu hỏa ngược qua làng còi kêu bô bô.
Có một năm. Gần đến 2/9 tôi bán mấy giỏ cua được 8 hào để dành ngày Quốc Khánh đi tàu hỏa lên Thị Xã Yên Bái ăn kem. Tàu 2/9 đông lắm. Lên đến thị xã đã gần trưa. Giữa thu nắng cháy vỏ bưởi. Xuống ga Yên Bái mấy thằng ron ron chân đất đi trên đường nhựa ngược lên thấy có chỗ đông người lắm. Họ bảo đấy là "sân căng." . Nơi này họ thi đấu bóng chuyền. Xem chán rồi đi quay về ga. Bố tôi dặn đừng đi rẽ ngang cứ đi đường thẳng rồi quay về khỏi lạc. Chả thấy kem chỗ nào. Đói quá khát quá. Dọc đường thấy người ta xúm đông xúm đỏ quanh cái vòi nước. Có mấy người dân tộc mặc áo quần thêu chỉ xanh đỏ cúi uống nước máy, cười nhe răng vàng. Tôi cũng chen vào nghiêng đầu cho nước vòi toe toe vào mồm ướt cả cổ. Thích thế.
Chuyến tàu xuôi 2 giờ chiều đầy những khuôn mặt nhà quê mệt mỏi thất vọng trở về. Năm sau nhất khoát là không thèm đi thị xã nữa. Ngày 2 tháng 9 cứ ở nhà mà xem mít tinh cũng vui chán. Thi thoảng có người làng được về tận Hà nội xem duyệt binh kể chuyện mấy ngày không hết. Nhưng họ cũng lại giống tôi là đói và cũng ra vòi nước công cộng uống sùi bọt mép rồi lên tàu về quê.
Có một 2/9 liên hoan để đi đại học. Mẹ đong cân rưỡi đỗ tương tôi mang ra chợ Đan Thượng đổi đậu phụ nhà Thơm Muộn. 1 kí đỗ tương ăn kí rưỡi đậu. Mẹ mổ con ngan cả nhà xì xụp trong ngày quốc khánh. Mấy đứa em mặc quần đùi không có áo hỏi, anh đi tận Bắc Thái có xa hơn Hà nội không? Chúng nó được bữa cơm no có thịt là sướng. Ngày hôm sau lên đường đi tập trung thì nghe tin Bác Hồ mất. May là ngày Quốc Khánh qua rồi. Buồn réo rắt mấy ngày.
Từ bấy đã mấy chục ngày Quốc Khánh. Có những cái Quốc khánh bao nhiêu đồng đội chết chưa kịp bữa liên hoan tiêu chuẩn mùng 2 tháng 9 mỗi thằng nửa hộp thịt. Tròn 50 năm các bạn tôi hi sinh ở Quảng Trị trong chiến dịch bảo vệ Thị xã và Thành cổ Quảng Trị hay ở Tây Nguyên còn chúng tôi trở về tóc bạc đi trong ngày Quốc Khánh ngạt ngào mùi trái bưởi trái na… mùi của mùa thu nắng vàng. Mùng 2/9 năm nào cũng lại sắp vào rằm Trung thu và tôi thấy năm nào nước sông Thao quê tôi dịp này cũng đầy nước.
2/9/2019
No comments:
Post a Comment