CHUYẾN TÀU CUỐI NĂM

Tôi đứng dưới tán bàng khô khốc lạnh lẽo sân ga. Cây bàng này ngày xưa lúc tôi lên đường vào bộ đội bị bom chặt cụt ngọn. Cuối năm bảy lăm tôi về, nó lại chỏi lên những túm cành mới. Rồi người ta lại chặt bớt ngọn mấy lần. Bây giờ nó có sáu bảy tầng gộc ghệch sứt mẻ già nua. Mấy búp lá như mầm chông thâm thâm giống những con chim bất động. Người ta treo một cái lập lách trên cành bàng làm kẻng. Đứng ở sân ga chỉ mong có cái người mặc đồ xanh tím mũ kê pi từ trong phòng đi ra gõ keng keng keng để ồ lên: Tàu về!

Lâu lắm rồi, dễ đến hơn mười năm tôi mới đi tàu hỏa, mà lại đi vào chiều ba mươi tết. Cái ga tàu nhà tôi thân quen đến mức nhìn mãi lại như gặp lần đầu. Chợt nhớ câu hát “Đứng một mình đất quen thành lạ...”. Mưa lay phay, khách chừng mươi người đứng trong hè. Họ nhìn tôi vẻ ái ngại cái ông già vô công rồi nghề lại đứng ngoài trời mưa bay. Con đường ray hun hút xám. Mấy luống rau của người nhà tàu trông thật non, thật quen thuộc mà lâu nay tôi không được thấy. Chuyến tàu cuối năm này cũng còn kha khá khách về xuôi. Ngày xưa còn bé, chiều ba mươi tết tôi ngồi trong hiên nhà nhìn con tàu chạy qua đếm xem có bao nhiêu khách để khoe với bố. Bố ơi con đếm được năm người, họ ngồi cùng một toa. Bố bảo, ừ đấy là những người rất đáng thương. Sao phải thương hả bố? Chiều ba mươi tết họ không được ăn bữa cơm sum họp với gia đình. Nghe bố bảo thế, từ ấy tôi rất thương những người khách cô đơn trên chuyến tàu chiều ba mươi vút qua ngõ nhà tôi.

Toa tàu tôi ngồi có chừng hơn mười người. Mấy đứa trẻ hò reo chạy ngược chạy xuôi thoải mái. Vài người lớn chắc đi xa gật gù nửa ngủ nửa thức. Ngoài khung cửa sổ vùn vụt trôi qua những ngôi nhà mới lên đèn. Những gia đình sum họp tất niên, ánh điện nhấp nhoáng khói bếp. Tàu dừng ở ga Việt Trì, mấy cặp vợ chồng mang con nhỏ xuống hết, còn bao nhiêu khách tự động gom lại một chỗ cho ấm cúng. Dãy ghế bên kia, hai ông bà già khắc khổ, có lẽ ngoài bảy mươi ngồi bất động. Bà già ôm cái túi tôi nhìn ra thì là cái ba lô lộn. Hai bàn tay ông già giữ cái bình lá gói một cái cây hoa gì tôi không biết tên. Bàn tay ông nổi những đường gân tím như những quả đậu đũa già nám. Cả hai ông bà nhìn trân trân ra trời đêm. Hai thanh niên ngồi đối diện với tôi suốt từ lúc lên tàu không nói lời nào. Té ra họ cũng không quen nhau. Một chị nạ dòng nằm ngủ chân gác vào hai cái thùng táo Trung Quốc. Cái áo gi lê dài màu nâu vải bóng rất điệu trùm kín mông thỉnh thoảng lại giật nảy lên.

Một cậu con trai hỏi ông già:

- Ông về quê ăn tết ạ?

Ông già lắc đầu. Bà già ôm chặt cái ba lô xích lại gần ông. Đôi mắt bà già thật buồn vẻ lo lắng. Tôi lên tiếng:

- Chắc hai bác lên thăm người nhà trên ngược?

Chừng như thấy tôi cũng lớn tuổi, hai ông bà an tâm hơn. Ông nhìn bộ dạng tôi rồi khe khẽ:

- Tôi lên thăm con. Bà già lau nước mắt víu chặt mép ba lô rồi cúi xuống áp vào cái bọc vải nhàu cũ kĩ khe khẽ gọi: “Con ơi”.

Tôi chợt hiểu, đã nhiều lần tôi đã gặp những gia đình từ biên giới Lào Cai đi mang con mình về trong những cái bọc vải nâu, trong cái bị rách của đời người mẹ đồng bằng Bắc bộ…

- Ba mươi mấy năm nay tôi mới đưa cháu về ăn tết đấy ông ạ. Chả còn ai, em gái nó đi lấy chồng xa, com cóp mãi giờ mới đủ tiền lên đưa em nó về.

- Thế bác mang cây hoa gì về thế?

- Cây hoa ở bên mồ em nó tôi mang về cho em nó vui. Ngày bé nó cũng thích trồng hoa lắm, khổ! Vườn nhà thì bé mà nó chăm chút đến là lắm hoa.

Bà già lại cúi xuống cái ba lô như muốn hôn lên lần vải thô mộc.

- Cái ba lô này người ta gửi về bảo là của cháu nó đấy ông ạ. Rồi bà cúi xuống áp mặt để chùi nước mắt lên cái ba lô cứng quèo loang lổ.

Tàu vun vút chạy. Gió lành lạnh. Người đàn bà buôn táo nhỏm dậy:

- Ga nào rồi? Ga nào rồi?

Không ai trả lời chị ta cả. Lại nằm xuống làu bàu. “Hãm thật”.

Bên kia hai anh thanh niên mời nhau hút thuốc. Một cậu lớn tuổi hơn nói giọng Sài Gòn:

- Về đến Hà Nội cậu đi đâu nữa?

- Em đi về chỗ làm luôn.

- Làm gì ba mươi tết?

- Dạ ông chủ em gọi, ba mươi tết nhà hàng đông khách lắm. Em trông xe ở sàn nhảy ngoài Hoàn Kiếm. Anh mới ra hả?

Anh người Nam nhướng mắt:

- Sao biết?

- Dạ em thăm bạn em mấy lần rồi nhìn anh, đoán ở Tân Lập về.

Người kia bật cười:

- Ha ha! Giỏi giỏi. Tớ mười bốn năm rồi đó, đi từ Ba Sao lên Hồng Ca rồi về Tân Lập. Thầy tớ bảo cho mày ra đúng tết nhá! Tớ thì chỉ mong có lần được xem pháo hoa ở hồ con Rùa.

Tôi bật cười:

- Hồ Hoàn Kiếm chứ!

Cậu thanh niên người Nam quay sang:

- Dạ con quen cái tên hồ con Rùa trong Sài gòn.

Rồi rất tự nhiên và háo hức cậu hỏi:

- Bác ơi! Bác ở Hà Nội có xem pháo hoa đêm giao thừa lần nào chưa? Một lần trong đời đi ở hồ con Rùa nhìn pháo hoa là sống đủ đó bác.

Tôi bảo:

- Tôi thì chưa ra bờ hồ đêm ba mươi bao giờ nhưng các con tôi thì năm nào cũng có mặt. Đêm nay thằng con trai tôi làm truyền hình phải quay phim ở đó.

- Ôi thế thì có thể cháu sẽ gặp con trai bác đêm nay. Bây giờ mấy giờ rồi nhỉ, à chín giờ, may quá.

Chả ai hỏi thêm câu gì, đột nhiên cậu ta nói:

- Mười bốn cái tết vô vị trôi đi cháu chỉ biết khóc. Ba má cháu già lắm rồi, tết này chắc vui lắm đây. Ngày cháu đi trại ba cháu bán nhà dọn đi nơi khác vì xấu hổ. Bây giờ về cháu phải đi tìm chỗ mới… Nhưng cháu sẽ phải thức suốt đêm nay ở bờ hồ con Rùa, có phải ai ở Sài Gòn cũng được ngắm tháp Rùa đêm giao thừa đâu…

Cậu ta ngó ra ngoài cửa sổ, đường phố Yên Viên sáng rực rỡ. Cầu Đuống nghiêng nghiêng trong ánh đèn. Chợt nhớ câu thơ Hoàng Cầm. Ừ nhỉ, cây cầu Đuống cũng nằm nghiêng. Nghiêng đến nỗi chỉ sợ nó đổ.

Một nhân viên đeo biển Trưởng tàu đi đến. Anh ta chúc mừng năm mới ông bà già và mời thuốc lá chúng tôi. Người đàn bà buôn táo nhỏm dậy rút thỏi son tô vội cặp môi dày nhoẻn cười:

- Nhà tàu hôm nay tốt bụng sởi lởi thế.

Tất cả cùng cười. Tàu tu tu còi vào cầu Long Biên. Hà Nội rực rỡ lung linh những hình thù nhấp nháy in xuống mặt sông. Tôi hỏi ông bà già:

- Hai bác đi luôn bây giờ hay sao?

Ông già bảo:

- Tôi thuê tắc xi đi luôn về Hà Nam. Chắc là kịp giao thừa cháu nó về tới nhà.

Rồi quay sang bà già:

- Bà nhỉ, cho con nó mừng.

Bà già lại áp cái ba lô lên má:

- Ừ cho con nó mừng.

Chị hàng táo lê sềnh sệch hai bao táo ra đầu toa miệng toang toác:

- Vắng thế, chả bù…

Hai thanh niên chia tay nhau mỗi người điếu thuốc, cậu miền Nam phởn chí nhìn sân ga:

- Ôi mát mẻ quá chả thấy lạnh tí nào.

Tôi xách cái bu có hai con gà lững thững xuống tàu.

Đêm giao thừa Hà Nội nhẹ lâng 

23/09/2014