CUỐI MÙA TAM GIÁC MẠCH

Người đàn bà dáng là người thành phố còn trẻ và đẹp. Chị cứ ôm khư khư cái túi đồ có thẻ hương lòi ra và luôn hỏi những người trên xe bao giờ tới Yên Minh hở bác? Rồi lại quay sang hỏi một cậu thanh niên người mông, Ở Yên Minh có ngọn núi nào nhiều cây thông to hả em? Cậu con trai nhướng mắt sếch bảo, nhiều lố, núi nhiều thông cũng nhiều nhiều lố.Xe lắc lư vượt qua cầu xi măng dọc sông lên hướng Cắn Tỷ. Chị lại hỏi cái bức tường kia xây từ trên núi xuống tận sông làm gì thể hở bác. Anh tài xế nói oang oang, thành Cắn Tỷ đấy, vua Mèo ngày xưa xây ngăn quân Pháp quân Nhật tiến lên Yên Minh Đồng Văn đấy. Cả xe ồ lên, chị người thành phố loay hoay lấy điện thoại di động chụp ảnh. Chừng thấy tôi cũng ở Hà nội lên chị mạnh dạn hỏi:

- Bác cũng lên Thị trấn? 

- Tôi đi du lịch lên Đồng Văn. Chị thoáng thất vọng rồi chị kể nhỏ :

- Em có việc lên tìm mộ người thân. Bố em ốm nặng rồi em phải đi cho cụ yên lòng. Đến lúc này thì tôi tò mò nhìn chị. 

- Phải có đơn vị hay sơ đồ chứ? Tìm mộ lâu rồi hả ?

- Vâng tháng 4/1984 cơ ạ . Nay là vừa ba mươi năm. Em có sơ đồ bố em vẽ tay. Nói rồi chị giở tờ giấy vẽ bằng bút bi những là vòng tròn ô vuông loằng ngoằng chữ viết đã cũ mèm . Bố em dặn chú ấy hi sinh lúc quân tàu đánh sang núi Trắng của ta. Ông cụ em là chỉ huy còn chú ấy làm liên lạc. Cụ dặn, tao chôn nó ở gốc cây thông rất to gần một tảng đá như con chó ngồi. Cụ em cũng bị thương hôm ấy, quân ta thương vong nhiều lắm anh ạ. Cụ em chuyển về xuôi rồi mươi năm sau nghỉ hưu. 

- Thế sao những năm ấy cụ không đi tìm? Người đàn bà thở dài:

- Bố me em chỉ có mình em thôi, dính mảnh đạn trong người… mà nghe nói họ qui tập về thị trấn rồi thế mà người nhà chú ấy lên tìm không thấy có bia. Bố em bảo chả nhẽ lại vô danh. Bây giờ bố em lại tai biến cứ mêu mếu bảo em đi tìm chú liên lạc. Thương cụ quá em đi. Cụ bảo chú liên lạc chết thay cho cụ đấy.

Xe chạy chậm như rùa. Hơi nước dâng lên đặc quánh. Chiếc xe 20 chỗ mở toang cửa không chạy máy điều hòa để lên dốc. Hơi sương lành lạnh lùa vào xe. Người đàn bà kéo cái khăn lụa chùm qua đầu. Những vạt rừng thông đen quánh vụt qua.

- ấy ấy thông kia kìa. Cả xe cười ồ nhìn người đàn bà tưởng như chị chưa bao giờ thấy rừng thông.

- Vài cây số đi qua sẽ là toàn là thông, tha hồ cho chị ngắm.

Chị lại lấy điện thoại ra bấm chụp ảnh. Ô tô khách bám theo mấy cái xe máy bật đèn lao vào sương. Khiếp ở trên này họ đi xe máy đèo cả con lợn to mà đi cứ vun vút, những khúc cua bên vách đá bên vực sâu nhìn xuống chỉ thấy toàn là hoa lau và mây đuổi nhau lúc dâng lên loãng ra lúc chìm xuống mù mịt.

***

Xe dừng ở thị trấn cho khách nghỉ ngơi chừng 30 phút rồi lên đường. Trời quang hẳn ra, thị trấn có những hàng Sa mộc lá nhuốm bụi đất đỏ và bóng những người dân tộc cắm cúi đeo quẩy tấu lẫn vào hoa lau. Người đàn bà ở lại đây, chị hỏi số điện thoại và hẹn thế nào cũng gặp tôi ở Hà nội.

Như một phản xạ tự nhiên tôi gọi điện thoại cho đứa bạn cũng là cựu chiến binh cùng phường với người đàn bà ấy. Bạn tôi bảo, phường này có hàng trăm đại tá nghỉ hưu mà cũng có đến nửa số đại tá ấy tai biến. Bố ai mà biết được ông đại tá đánh nhau ở Yên minh nhà mày. Rồi nó cười, sao mà cái lớp người chinh chiến trở về ấy hay tai biến thế. Tôi đâm hoang mang nhìn ra ngoài, núi càng thẫm lại những vạt hoa lá mọc trên núi đá cứ như rơi từ trên trời xuống chứ không phải từ đất mọc lên. Mà làm gì có đất, chỉ có đá là đá. Đá cứ đổ rạp về một phía như những con thú ngồi. Đá chen nhau không biết đá nào trẻ đá nào già cứ một màu sám đặc kịt. THấp thoáng những triền ngô đã thu hoạch khiến cả sườn núi nom như khoác tấm áo tơi bằng thân ngô vàng thiu thiu. Bỗng xe dừng lại. Tài xế ngửa đầu ra phía sau nói to: 

- Đấy nhá các bác ngắm hoa tam giác mạch đi mười phút lại chạy nhá.

Người ta ào xuống thi nhau chụp ảnh. Cả một sườn núi hoa bập bùng hồng nhạt long lanh sương. Trong miên man màu đá sám có một vạt hoa thế này thấy lồng ngực bị nén bỗng dãn ra, bỗng thấy mình hít thở nhẹ bẫng thấy như quên mọi dồn nén bởi những cung đường nghẹt thở. Chợt nghĩ tới người đàn bà thành phố giờ này đang một mình mò mẫm lên núi tìm cây thông gộc cạnh hòn đá như con chó ngồi. Núi thì bạt ngàn những đá giống nhau, cây thì liệu còn hay đã bị lâm tặc chặt mất rồi. Thân đàn bà giữa mịt mùng sương giăng và đá núi…

***

Hai hôm sau tôi trở lại thị trấn đợi sáng mai lên xe về Thành phố. Tôi lại gặp người đàn bà hôm trước. Thị trấn bé như bàn tay chỉ có hai cái nhà nghỉ với mươi phòng giản dị và một dẫy quán hàng bán thắng cố và bánh bột ngô. Gặp lại người đàn bà hôm trước. Thấy chị tươi tỉnh tôi hỏi, chị có tin vui hả? Chị thoáng bâng khuâng nhìn ra rừng thông phía ngọn núi Trắng. Em không tìm được anh ấy. Em vào cả nghĩa trang hỏi cả chính sách huyện đều không thấy tên. Nhưng em gặp anh ấy rồi. Tôi giật mình! Gặp ai? Chị không nhìn vào tôi, chị nhìn về phía núi mờ sương nơi những tia nắng cuối cùng còn sót lại làm đỉnh núi hóa màu xanh lam như nước sông Nho quế. Người đàn bà kể với tôi trong một chiều lành lạnh hơi đá cao nguyên.

…” Em đã thuê người dân dẫn đường cho em đến núi Trắng. Họ bảo ngọn núi này có ngót tram người lính hi sinh một ngày. Chả thấy cây thông nào to gộc nữa. Sau năm 90 lâm nghiệp đã trồng mới toàn bộ. Bây giờ cả một rừng thông cây nào cũng như cây nào to bằng bắp đùi. Em thắp hương ở một tảng đá còng lưng như cái mố cầu Long Biên khấn anh ấy. Em khấn anh ơi bố em ốm nặng em đi tìm anh để đón anh về. Em lạ lẫm quá với nơi này anh khôn thiêng chỉ đường dẫn lối cho em. Ngoài rừng này lạnh lắm anh ạ … thế rồi em ngồi đó khóc mãi. Em gục đầu vào tảng đá. Bỗng nghe thấy súng nổ thấy tiếng đại bác thấy tiếng người tàu hố hố lớ lớ thấy tiếng thét của bố em trong đá vọng ra rồi bỗng nhiên im lặng. Em mở mắt ra rừng thông to lừng lững cây nào cũng như cái cột đình. Từ trên lá cây sương đọng thành giọt rỏ xuống màu đỏ hồng như máu. Sương rơi trên má, em ngửi thấy mùi thơm như quế. Lúc ấy em mới tỉnh. 

Đêm ấy, ở nhà nghỉ này vắng lắm. Không ngủ được. Em vào nghĩa trang thị trấn. Tất cả các ngôi mộ xếp hàng hướng mặt về xuôi. Em lại đốt nhang giữa lúc sương rơi như mưa phùn. Bó nhang cháy phùng phùng. Rất nhiều tiếng khóc, tiếng khóc rất trẻ, em sợ hãi rồi như một đứa trẻ con em chạy về nhà nghỉ chùm chăn kín đầu thiếp đi. 

Em thấy anh liên lạc hiện về anh ấy nói giọng Hải Dương lờ thành nờ. Bố mẹ tôi đi cả rồi chỉ có mỗi bà chị gái đi lấy chồng cũng nghèo lắm. Tôi vẫn chưa về cùng nghĩa trang với đồng đội nhưng thi thoảng anh em cũng lên thăm. Tôi nằm trong hốc đá cũng lạnh lắm chị ạ. Nhưng bây giờ thì chị chưa thấy tôi đâu. Sang năm cuối mùa hoa tam giác mạch chị lên đưa tôi ra với nhé nhưng chị nhớ là trước khi vào núi Trắng chị lên cột cờ Lũng Cú thắp hương thì mới gặp được tôi. Giờ tôi còn đang đi học nốt cấp 3 để thi đại học. Mà chị biết hoa tam giác mạch chứ? Cái loài hoa giống như hoa cải dưới mình ấy hạt nó nhỏ như vừng và có hình tam giác hoa nó trắng hồng rồi khô đi thành màu nâu. Làm bánh hay nấu rượu ngon lắm. Ông cụ nhà chị ngày trước đã dạy tôi ủ men rượu tam giác mạch đấy. Tôi thương ông cụ lắm thương tiểu đoàn trưởng của tôi lắm. Anh biến mất. Tôi bừng tỉnh gian phòng lạnh như ngoài trời. Đêm Yên Minh mờ mịt màu trắng như sữa.”

Một buổi chiều trên cao nguyên đá hoang hoải như mơ. Hai ngày qua tôi dong duổi qua Đồng Văn Mèo vạc với Mã Pì lèng và những vườn tam giác mạch đang rực rỡ giữa mùa. Tôi đã lên cột cờ Lũng Cú rồi ngắm dòng Nho Quế liêng biêng uống rượu ngô Mèo Vạc đêm sương. Tôi hòa vào dòng người đi “ phượt” ồn ào xuýt soa với kì thú của hoa và đá. Hóa ra ở trong đá và hoa có rất nhiều máu của người gìn giữ biên cương, rất nhiều cuộc đời và linh hồn họ không hóa đá vẫn đang hiện hữu và cũng rất yêu hoa.

Trên chuyến xe về Hà nội hôm sau tôi cho người đàn bà đẹp ấy xem những tấm ảnh hoa tam giác mạch mà tôi đã chụp trên đường tôi qua. Hoa hồng lên giữa chập chùng đá như thấy đá dựa vào hoa để trơ cùng tuế nguyệt. Mắt người đàn bà rưng rưng nước. Chị nhìn những hàng cây Sa mộc lùi về sau lưng miệng lẩm nhẩm. Cuối mùa tam giác mạch sang năm anh nhé.

11/2014 NTL
Thị Trấn Yên Minh mù sương