Chuyến đi Hà giang 6 ngày của tôi về với đồng đội là một hành trình 2
vòng tròn. Vòng tròn đầu tiên là Hà giang Quản Bạ Yên Minh Đồng Văn Mèo
vạc rồi quay về Yên Minh. Vòng thứ 2 là Hà Giang xuống Bắc quang qua
Hoàng Su Phì lên Xín Mần rồi xuôi qua đèo gió sang huyện Quang Bình vòng
về Bắc Quang.
Chuyến vào Xín Mần là để tìm một đồng đội tên Sèn
Vạn Vần. Chỉ biết gia đình Vần có hồi bị “ gom “ về Chiêm hóa ở. Chả
riêng gì Vần những năm đánh Tàu nhiều đồng đội tôi ở Hà Giang vừa từ
chiến trường trở về lấy vợ làm nương lại phải dắt diu vợ con về ở những
vùng qui định của nhà nước vì lí do xuất thân là người dân tộc phía bên
kia hoặc thuộc thành phần nguy hiểm. Vần người Nùng mà lại là Nùng xã
biên giới nằm trong diện phải đi cách li với người tàu. Trên xe nghe Vừ
Khuấy Sẩn lính C25 người Quản Bạ kể chuyện nhà nó bị gom về Hàm Yên tới
năm 91 mới được về quê. Hỏi nó, thế thì mày sinh hoạt đảng thế nào? Vừ
Khuấy Sẩn bảo, tao vẫn sinh hoạt đều đặn kể cả ngày về Hàm yên sống theo
qui định. Sẩn là giáo viên cấp 1 đã về hưu.
Hoàng Su
Phì với tôi là những tấm ảnh ruộng bậc thang kì thú và cái tên nghe rất
xa vời. Bây giờ con đường nhỏ chạy vào Hoàng su Phì uốn lượn qua những
rừng trẩu rừng vầu giống như mạn Yên bái Lào cai. Ở vùng này chắc mưa
nhiều hơn trên phía bắc nên các con thác cứ trắng túa hai bên đường.
Sương mù ở đây ít hơn mạn Đồng văn và chim muông cũng véo vót hơn. Qua
Hoàng Su phì đến địa phận Xín Mần chúng tôi cảm thấy như sắp gặp lại
thằng bạn 40 năm xưa đến nơi. Ấy thế mà cứ cặm cụi leo hết dốc cua này
sang mom núi khác hỏi vẫn thấy xã Xín mần ở đằng trước lớ! 11 giờ trưa
đã ngó thấy thị trấn Cốc pài huyện lị Xin mần chúng tôi rẽ tay phải leo
lên đường ra mốc 5. Có lúc tôi giả vờ xuống đi bộ chụp ảnh để tránh
những khúc đường chênh vênh sạt lở có thể lăn xuống vực bất cứ lúc nào.
Mặt trời như xuống thấp hơn và nóng và bụi khiến tôi nhìn những máng
nước bên vách núi sao mà quí hóa thế. Một giờ leo núi từ huyện lị tưởng
lên đến đỉnh hóa ra mới đến xã của Vần, đi quanh co trên ngọn núi lôm
côm đá cuội to như cái chum gọi điện thoại cho Vần ( dò ra số máy đêm
hôm trước) thấy nó bảo : Anh à anh đi vào Ủy ban đi, tao đang bắt con
ngan. Ngôi nhà Vần đây rồi, tôi reo lên bởi nhìn thấy một thanh niên y
hệt thằng Vần bắn B41 ngày xưa. Mở cửa xe hỏi nó, nó xoa xoa cái bụng
cởi trần rồi bảo, cháu là con trai Sèn Vạn Vần. Nhìn đồng hồ vừa 12 giờ
trưa. Một trăm cây số xe 2 chấm 7 đi hết 5 tiếng đồng hồ. Cười với nhau
và an ủi, cũng đáng đồng tiền bát gạo mà tìm bạn.
Mãi 15 phút sau
một cái xe máy đèo Vần về. Bụi đỏ nhuộm mái tó lơ phơ của Vần. Nó nhận
ra ba thằng cùng huấn luyện với nó còn tôi nó lom lom ngó rồi bảo, không
nhận được lố. THằng Tự bảo đây là Nguyễn trọng Luân. Nó à lên ! anh
Luân viết bài thơ Lớn lên với trung đoàn đây hà? ồi đầu óc kém quá rồi
không nhận ra anh Luân rồi. Nó hỏi, anh Luân cũng ở Hà Giang à? Không tớ
ở hà nội. Nó giật mình cặp mắt bỗng ngẫn nước. Ầy à, từ Hà nội lên thăm
em à. Em ở xa quá à. Nó cứ đứng ngay đơ nhìn hết bạn này sang bạn khác.
Nắng vàng từ trên ngọn núi Xín mần hắt xuống và một cái ô tô leo lên
đồn biên phòng loe loét còi.
- Vần ơi, mày được mấy con
- -Em có 7 đứa nó lấy chồng lấy vợ cả rồi.
- Vợ mày đâu? Nó chỉ một người đàn bà địu đứa trẻ con nép sau căn lều chứa rơm khô
- Đấy vợ đấy, nó trông cháu nội. Ngày em đi bộ đội vừa cưới nó mấy ngày, nó đợi em mấy năm lớ
Bàn chân vợ nó to phè, mấy thằng con nó cũng thế chân ngắn nhưng lầm lẫm nhìn bố lại nhìn bạn của bố cười cười. Tôi hỏi:
- Vần này, tao nợ mày về việc năm 74 không viết được bài hát về mày khi mày diệt 38 địch một trận ở Pờ lây Me. ( Chư pơ rông)
- Ầy à, anh Luân nhớ thế. Em là chiến sĩ thi đua mà. Đêm trước đại hội
chiến sĩ thi đua trung đoàn họp bọn em thì đang đánh nhau,em có thành
tích thế là ngay trong đêm trinh sát trung đoàn xuống trận địa đón em,
mấy thằng đi thí cố tới sáng hôm sau vào đại hội đang họp. Ông Mỹ chính
ủy cho em là chiến sĩ thi đia luôn không cần bầu ở tiểu đoàn nữa. Vần
cười cái cười hiền như đất. Rồi ngó vào nhà giục vợ mổ ngan nhanh lên.
Nó mang ra một cái túi ni lông giấy tờ và một hộp nhựa đầy huân chương.
Tôi bảo tao không xem huân chương cho tao coi lại giấy chứng nhận các
loại của mày đi. Nó đưa ra chục tờ bé như bàn tay nhưng khá cẩn thận.
Nhìn những mảnh giấy giống của tôi ở nhà thấy bạn mình thân thiết như
ngày nào ở Tây nguyên. Chúng tôi cùng ngó vào đọc lên cho nhau nghe. Nó
được hai bằng dũng sĩ năm 1974. Một cấp ưu tú một cấp 2. Hai bằng dũng
sĩ năm 1975 đều cấp ưu tú. Một bằng dũng sĩ diệt xe cơ giới cấp ưu tú .
Một huân chương chiến công hạng 3, một huân chương chiến công hạng 2.
Còn bằng khen thì chúng tôi không đếm.
Trong lúc mấy thằng bạn
ngồi hút điếu ục, Vần đứng lên khập khễnh cái chân viêm khớp kéo tôi ra
ngoài. Nó chỉ lên ngọn núi giang ngang trên đầu bảo:
- Anh ở lại với em đi, mai lên chợ biên giới cả ta và Trung quốc kia kìa ở trên mốc 5 ấy.
- Anh về thôi, mày chân đau thế ai đưa tao đi trên ấy vẫn còn mìn giăng cơ mà.
- Con em đi, mìn thì có biên phòng họ hướng dẫn rồi không sợ đâu anh à.
Tôi ngước lên ngọn Xín mần cao hơn 1600 mét như bức tường thành chắn
sừng sững. Trên ấy có chốt đá và còn dẫy lô cốt từ thời quân Tưởng sợ
Nhật tràn sang. Cột ăngten cao vút in vào trời thăm thẳm sườn núi chỗ
vàng chỗ sám lại có chỗ trắng hồng. Vần bảo đấy là nương Tam giác mạch
đẹp lắm. Con đường qua nhà vần lên ngọn Chốt đá xã Xín Mần là con đường
mà tổ chức Áo ấm cho em họ vẫn đi. Họ là những thanh niên học sinh nhà
doanh nghiệp leo lên xã này mang áo ấm mang sách vở lên cho trẻ em hai
xã Xín mần Thèn phàng này. Nhìn hốc đá leo heo những đọn bí, đọn su su
và đàn gà nhẩy từ tảng đá này sang tảng đá khác mắt tôi hoa lên chập
chờn nắng núi.
Bữa ăn có mấy thằng lính cùng trung đoàn 40 năm
mới gặp lại nhau. Rượu ngô nhà Sèn Vạn Vần thơm lắm. Hai bát canh đậu
ván và hai đĩa ngan luộc với bát muối ớt thế mà cũng hết hơn lít rượu.
Vợ nó ngồi bâng khuâng nhìn xuống núi hun hút những bậc thang màu nâu
xỉn của rạ đánh đống và từng tầng lũy tre cong mái đầu về xuôi.
Chúng tôi về. Nắng chiều xuống ngang mặt. Sèn vạn Vần rơm rớm nước mắt.
Một ông già Nùng đầy người chiến tích nay khập khiễng đi từ đứa bạn này
sang đứa bạn khác để ôm nhau để dặn dò mong ngày trở lại. Nó gọi với
theo:
- Anh ơi anh cố giúp em làm sao em có cái chất độc da cam anh nhé.
Tiêng gọi như cứa vào từng triền ruộng bậc thang một nỗi đau. Nỗi đau
nỗi khổ như đá xếp tầng tầng lớp lớp lên những người dân biên ải.
2/11/14
No comments:
Post a Comment