Chuyến tàu tết năm đã xa

Sao mà những cái tết ngày xưa khiến người ta nhớ dai đến thế? Dù đói, dù khổ dù thiếu thốn đến mấy ai cũng mong đến tết. Tết – cảm thấy hương hồn những người thân đã khuất xa nay gần lại. Tết là để nhớ cố hương cội nguồn, tết là cái dịp được xum vầy đoàn tụ là cái cớ để rất nhiều cuộc tình nẩy sinh

Tết là được ăn ngon và no cho dù rồi sau đó cả năm thèm thuồng thiếu thốn. Với Sinh viên tết là cái đích đếm ngược từ đầu tháng chạp. Tết năm 76, tôi xuôi tàu Lưu Xá tới Đông Anh rồi đón tàu đi ngược Phú thọ Yên Bái. Khoảng đất trống ở Ga Đông Anh ngổn ngang những người những đổ nát sau chiến tranh. Đêm Lạnh, sương buông rì rầm lập lòe đốm thuốc. SV trường Cơ điện thì ít thôi chứ Sư phạm y khoa Nông nghiệp thì nhiều. Và thế là cuộc chinh phạt của các chàng SV Kĩ thuật trong đêm cận tết ấy bắt đầu.

Khuya trời lành lạnh. Dựa lưng vào gốc bàng già hút thuốc lá. Sau chiến tranh về các chú lính có tiêu chuẩn thuốc lá nên phì phèo đến gớm. Tôi nhẩm tính tám bao thuốc trong túi gồm 4 Tam Thanh, 2 Nhị Thanh và 2 D”rao. Ngon lành quá . Để 6 bao về bày tết , 2 bao là của ta hút luôn từ lúc được lĩnh trên trường . May mắn chả phải đi đâu xa , kề bên cạnh là một cô gái có cái mũ nan rộng vành ôm khư khư cái sắc Du lịch ( loại có người bắn máy bay bằng súng trường ) . Lạnh thì rõ rồi , dưới trời suông thấy cô run run , cái vỏ áo bông xanh con trai được cắt ngắn bớt gấu che bên ngoài sơ mi trắng , nghĩ bụng được đây . NÍn mãi rồi lấm lét mãi rồi cũng phải lên tiếng : em về đâu ? Cô ta thõng một câu : anh về đâu còn lại em về . Mình bảo câu này nghe quen . Cô ta bốp luôn thế anh hỏi nhiều con gái như thế rồi à ? Tức ! rõ là cái thứ gái luôn sợ người ta tán tỉnh .

Im lặng. im thật lâu. Hỏi tiếp : em ở sư phạm à? trả lời tiếp: anh ở Cơ Điện à ? Tôi ừ còn cô thì Vâng .

Lúc này bỗng bớt lạnh đi một chút. Lại châm thuốc. Sao anh hút thuốc ghê thế ? À .. ừ anh hút ở chiến trường nhiều quá nghiện mất rồi. Cô ngoắt sang , anh Bộ đội về hả ? lớp em có nhiều các anh về lắm? anh biết anh Thủ khoa văn không? Đến lượt tôi ngoắt quay sang. Nông văn Thủ hả? Vâng. Anh ấy lớp trưởng của em. Ra là thế, em sinh viên khoa văn năm thứ hai . Thế rồi từ ấy tơi lúc có tàu đến em kể : em quê Cẩm Khê, bố em là giáo viên cấp ba ở Huyện, em là con gái lớn … tuy ở quê nhưng bố mẹ là giáo viên em chả biết làm gì ..v.v. đại để là tôi hình dung ra em có ngôi nhà trong tập thể trường cấp 3 có luống rau trước cửa và dù mất mùa đói kém ra sao thì nhà em vẫn có hai bữa cơm đạm bạc .. hai chị em nhà em học giỏi xinh xắn và ngoan .

Con tàu cuối năm nhồi chặt cứng cả động vật và thực vật ì ạch men theo sông Hồng lên mạn ngược. Không toa tàu nào có dư hai ngọn đèn vì thế các mái đầu cứ dính vào nhau và chuyện rì rầm lắc lư liêng biêng theo mọi cung bậc tình cảm. Từ Đông Anh lên Vũ ẻn ngắn thế. Mới chạy từ 12 giờ đêm mà bốn giờ sáng đã đến nơi. Em xuống tàu. Con đê sông Hồng sương rưng rưng trắng. Em hẹn anh lên trường em chơi nhé. Em là Minh Tâm văn 2 …em về đây. Em lẫn vào đoàn người thâm thẫm trong đêm xuống đò. Con sông Hồng ngày ấy nước đầy hơn bây giờ và đôi bờ hoa lau cũng còn nhiều lắm. Tàu lại chạy, dòng sông viền bạc theo con tàu đen xỉn quằn quại trong đêm.

Tết năm đầu tiên ăn tết với gia đình sau những cái tết trường sơn thật vui . Thật nhiều cái nhớ. NHớ tết năm ngoái ăn tết gần Buôn Hồ Dak lak, nhớ những thằng bạn tết năm ngoái rúc hầm khóc nhớ nhà. Thế mà cũng có cả cái nhớ một cô gái trong đêm chưa rõ mặt bịn rịn chia tay để qua sông lúc gần sáng. Thế là lại làm thơ mới chết chứ. Thằng em trai tạt ra tạt vào ngó trộm chạy ra đầu hè thì thầm với thằng em nữa rồi khinh khích cười. Chúng nó bé biết cái gì , kệ nó.

Nghỉ tết xong lên trường, trong gia tài quà tết có bài thơ chép rõ đẹp. Thỉnh thoảng lẩm nhẩm một mình chờ thời cơ đến trường SP trên thị xã Thái Nguyên. Rồi thời cơ đó cũng đến. 8/3 năm 1976 một lũ lính SV rủ nhau đi thị xã Thái Nguyên. Tình cờ gặp em trên đường ngay cổng trường. Cô gái đêm cuối năm trên chuyến tàu tết chật ních người hôm nay rõ xinh. Em ngượng ngùng đi bên một bạn trai cũng cỡ tuổi em. Câu chuyện có vẻ ngượng nghịu vì thấy cậu con trai sốt ruột. Em nói những câu không đầu không cuối mình thì cũng ù cả tai vì mấy thằng bạn giục rã , rè bỉu nào là nó đi với người yêu mà mày lân la tán róc vô duyên thế. Rồi rất nhanh tôi dúi vào tay em bài thơ gấp nhỏ và chia tay. Chúng tôi đi rồi ngoảnh lại thấy em và cậu con trai líu ríu dưới hàng cây cổ thụ ven đường xa dần.

Chả bao giờ gặp lại em nữa. Cũng chả bao giờ tôi lên trường tìm em. Cứ nghĩ em có người yêu rồi và mình thì không có khả năng lì lợm chiếm lĩnh như ngày xưa từng bò vào trận địa. Tôi cũng chả hỏi thằng Thủ bạn mình về em lần nào nữa kể từ hôm ấy. Một chuyện vu vơ lướt qua đời mình

Mười bốn năm sau, cũng lại một chuyến tàu tết ninh ních người. Tôi mang quà tết về quê rồi đi xuôi Hà nội. Con tàu từ Lao cai về quá nửa hành khách là bộ đội biên giới. Tàu vận chuyển khách bằng toa đen chở hàng tối thui mặc dù tôi lên tàu lúc 8 giờ sáng. Chen thí xác vào được toa ngồi lên cái bao tải đựng gạo nếp mẹ cho kéo vạt áo măng tô lên đùi mà thở. Tàu chạy rồi nhìn phía trong các chú bộ đội từ BGPB về ai cũng hỉ hoan dù vẫn ngái ngủ. Họ đi từ Lao cai Mường Khương Bat xát về. Đầy những sọt cam sành và thịt lợn gói bằng lá giong chắc quà của đơn vị. Ơ kìa, một thiếu phụ gọi đúng tên tôi. Thiếu phụ đẹp, mặc áo bông bộ đội. Tôi nghĩ mà chưa nhận ra em. Em bảo em Minh Tâm khoa văn đây anh à. Mấy chú lính đăm đăm nhìn tôi. Tôi nhớ rồi, nhớ một đêm đi ngược tàu tết 14 năm trước. Bây giờ tôi và em lại gặp nhau trên chuyến tàu tết đi xuôi. Cách xa tới 2 mét và cái khoảng cách 2 mét ây là hai chục người đan kín, em vẫn nói chuyện với tôi. Rằng em dậy học ở L.Y . Chồng em là bộ đội là tiểu đoàn trưởng không về được chỉ có em về thôi, đây là những người lính cùng đơn vị chồng em. Em muộn chồng anh ạ. Mà anh không bao giờ nhớ đến Sư phạm nữa hả anh? ờ ờ lâu quá rồi anh cũng chưa có dịp … Tôi trả lời ngớ ngẩn ngây ngô thế không biết. Trong tôi người con gái đẹp mặn mà tuổi ngoài ba mươi mặc áo bông của chồng về tết hẳn là yêu chồng lắm. Thế rồi chợt nhớ bài thơ ngày xưa đã dúi vào tay em nhưng lõm bõm cố nghĩ mà không nhớ lại được. Tàu tới ga Vũ Ẻn Em xuống, em được các người lính của chồng vác đồ xuống ga. Em xiêu vẹo xách đồ ra bến đò còn ngoái lại với tôi, anh nhớ là em ở trường cấp 3 L. Y anh nhé. Em đi xiêu vẹo trong dòng người về quê hối hả. Vẫn lối xuống đò ngày xưa trong đêm cận tết, hoa lau vẫn tơi tả trắng.

Tâm đi rồi, nghĩ mãi nghĩ mãi về bài thơ đã xa. Trong xập xình đu đưa của con tàu mãi sau tôi mới nhớ ra bài thơ ấy.

 Bài thơ ‘ Chuyện với con sông quê hương “

Tôi lẩm nhẩm khúc cuối bài thơ …

.Sao lại gọi là sông Hồng

Để bên bồi bên lở

Cho ta hỏi sông nào

Không miệt mài sóng vỗ

Chiều nay hoàng hôn về với bờ sông bên kia

Bên này bồi thêm nỗi nhớ

Đêm nay bờ bên kia có chút nào đất lở

Để sớm mai thêm ngấn đón bình minh

Ơi câu chuyện về con sông

Để ta đứng tìm dấu người trên cát

Đêm chia tay

con đò

sang sông mải miết

( Đông 1976) – 20/11/2014