BÊN KIA SUỐI

( Truyện ngắn- Nguyễn Trọng Luân)

Mưa dã man !

Mấy thằng lính ở chốt về vừa đi vừa chửi thề.

Hôm nay thay chốt còn mấy nắm cơm từ hôm kia đã lên mùi tương rồi nhưng cũng phải để lại cho bọn lên thay. Thằng Phiến B phó bảo :

- Gọt vỏ ngoài đi mà khợp. Được tí nào hay tí ấy. Nói xong câu ấy Phiến chợt nhớ hồi năm ngoái lúc còn đánh trên thị xã Kon Tum. Hai ngày liền ác liệt quá không đưa được cơm ra trận địa. Lúc chôn đồng đội xin lại nắm cơm thiu của tử sĩ mà nước mắt cứ mặn đắng ở mồm.

Bọn lên chốt cười gật gật, mặt mồm nhợt nhạt nước mưa. Phía Hàm Rồng pháo đề- pa ong ong…rồi u ú qua đầu, rơi choang choác phía đường 19. Đạn nổ cách chốt hai trăm mét mà nước mưa trên lá rừng rơi rào rào như đuôi trâu vẩy bùn. Cứ mỗi đận lên chốt là cả tháng trời (có khi còn hơn ) tóc tai cắt kéo cho nhau sạch ơn ởn mà đến khi bàn giao chốt cho thằng khác tóc đã cờm cợp nuốt nửa cái tai. Tóc dài ra mắt sâu xuống, rỉ mắt bám lẫn bụi đất sau những trận pháo của địch được nước mưa loang ra nâu xin xỉn. Thằng Quyết B phó B3 dẫn quân lên chốt hỏi thằng Phiến :

- Cho tao xin mấy quả US đi.

Quyết chui vào hầm với Phiến rồi chui lên chỉ cho nhau vật chuẩn chỉ hướng địch đã mò lên chốt và không quên bàn giao cả ôm rau khoai lang héo quắt chưa ăn đến. Quyết nhìn cái giá xoay có ống lồ ô cạo sạch vỏ xanh thành trang giấy xoay mà lính làm thơ dưới hầm hỏi Phiến:

- Thằng nào làm thơ đấy?

- Thằng Hoan.

Đại bác địch lại bắn. Trên trời thum thủm những bọng nước dầm dề. Lá cây cứ dính vào nhau gỡ không ra. Quyết gọi :

- Hoan ơi, bọn tao sẽ làm nốt cho tròn hai ống thơ nhé. Chúng nó cười he he lúc pháo địch éo éo qua đầu. Thằng Hoan thắt lại dây lưng, lấy chun móc quả US lại rồi cười :

- Mày nói thế người ta lại tưởng chúng tao đựng thơ vào ống. Mẹ kiếp nói ra éo ai tin chúng mình làm thơ trên chốt.

Ở chốt, buồn tê buồn tái. Nhiều lúc oánh nhau sợ xám mặt mày nhưng hết đánh nhau chúng nó lại tán phét, lại làm thơ viết vào ống lồ ô ở trong hầm. Bao nhiêu cõi lòng cõi mề lính ta viết vào ống lồ ô rồi xoay xoay cái ống nứa trong hầm mà đọc. B trưởng Phiến có hôm kể với lính mình rằng ngày xưa ông Lê Lợi sai quân viết bằng mỡ lợn lên lá cây để kiến ăn mỡ khiến lá cây bị đục thủng có dòng chữ “ Lê Lợi vi quân, Nguyễn Trãi vi thần “ . Lá cây thả trôi sông suối về tận hạ lưu khiến toàn dân trong cõi đều dấy lên tinh thần chống giặc Minh. Thằng Nhớn người Thái Bình cục cằn nhất trung đội, nó bảo em chả cần gì ai làm vua ai làm quân lính em chỉ cần xong nghĩa vụ về với u em thôi. Mẹ kiếp toàn là bịa ra mà cũng gọi là chính trị tư tưởng. B trưởng Phiến bịt ngay mồm thằng Nhớn. Phỉ phui cái mồm. Thằng Nhớn phì cười. Anh yên tâm, em không bỏ chốt đâu mà lo. Đánh nhau với giặc không được bịa đặt dối trá. Rồi nó cười he he. Nó hát:

“Ta là con của bố ta mẹ ta, nhớ nhà là ta té ta về…” Tiếng hát ê a trong mùa mưa dính vào lá rừng.

****

Kể từ sau ngày nhà Hòa Hợp tan vỡ, Dê 7 nhận nhiệm vụ chốt giữ vùng ven liên tù tì vài tháng rồi. Mấy ông cán bộ Dê lầu bầu, mẹ kiếp chả biết bao giờ các Cốp (cấp trên) mới cho Dê khác vào cái hành hang Plei Dit này. Hoa thơm mỗi thằng ngửi một tí đi. Lính tráng thì rên rẩm, cách mạng là bằng nhau cả mà. Xay lúa khỏi hãm em. Chỗ nào chả oánh nhau. Chỗ nào chả chết. Ngộ có chạy về tuyến sau may ra còn gáo. Mưa thối nát cỏ cây, người thì nửa bò nửa đi nửa ngồi nửa đứng, lên trên chốt mà nghe ca cẩm có mà hết đêm. Lính lại cười với nhau hì hì. Đời thằng mục chỗ nào chả như chỗ nào. Ấy vậy mà cấm có thằng nào bỏ chốt. Kỉ luật nặng nhất ở chiến trường là kỉ luật mất chốt. Đại đội trưởng bảo thế. Lính ta cũng hiểu thế. Mất chốt là mất đất, là thêm bằng xương máu không tính được. Bên kia suối là lính VNCH bên này suối là quân ta. Lính tráng được quán triệt rõ ràng. Đất đai của ta thấm máu đồng chí đồng bào. Chúng ta phải giữ, phải sống chết với đất. Không được nhu nhơ nghe chưa? Nghe rồi ạ. Lính đồng thanh đáp.

Bê phó Phiến dẫn trung đội xuống chốt. Mười một thằng tóc như rễ tre râu ria không ra râu ria, loe hoe khắp mồm cau cáu mầu chì. Thằng Nhớn lầm lũi đi trước bỗng nó ngó lại :

- Anh Phiến ơi chỗ nào có nương cho kiếm quả bí quả mướp nắm rau làm vài “gô” canh ăn nhé.

Phiến im im. Rồi tiếng ừ chầm chậm thoát ra thành ….hừ. Là lính Đại học Sư Phạm Phiến đã từng ra nhà Hòa Hợp hồi tháng 2 tháng 3. Ở đấy Phiến và cán bộ từng nói chuyện với phía bên kia. Cùng hút thử thuốc lá của đối phương, cùng thăm hỏi quê quán tình hình vợ con rồi có cả lúc khoe thư của vợ con cha mẹ mình và còn hát cho nhau nghe. Nhưng lính tráng thì đơn giản thế, chứ cán bộ hai bên đối với nhau cứ sường sượng. Thế rồi lại oánh nhau. Con suối chảy dưới chân nhà hòa hợp nay thành ra con suối chạy phân chia hành lang Plei Dit. Nó chảy theo hướng đông về nam rồi quành sang tây thế là suối chảy cả phía bên địch rồi lại sang phía bên ta. Hôm mới lên chốt thằng Nhớn quấn lá ngụy trang quanh người bò xuống suối. Nó lội qua suối chặt được mươi quả bắp chuối cho vào bao cát chưa kịp quay về thì gặp địch. Thấy tiếng AR15 rèn rẹt lại thấy tiếng lựu đạn US. Bê phó Phiến vội cho bắn mất vài quả cối 60 chặn đường cho Nhớn chạy về. Tối hôm ấy Nhớn bị kiểm thảo về tội “ xuýt chết vì miếng ăn”. Ở chốt là cấm được ca cóng. Tia khói le lói là ăn pháo ngay. Thế mà lính vẫn đun nấu được nồi rau khoai lang húp xì xụp. Đêm khuya chui vào hầm che kín hai đầu bắc hăng gô lên nhóm lửa bằng mấy mảnh lồ ô khô chẻ nhỏ. Khói cay xè mắt, bịt mồm ho hừ hự. Đợt chốt này trung đội Phiến ăn may. Không mất thằng nào lại diệt được địch, đánh lui 3 lần địch mò lên trận địa, thu hồi súng và triển khai thêm hệ thống giao thông hào liên kết, ngụy trang tài tình khiến địch không phát hiện được trận địa của ta.

Vừa đi Phiến vừa cười một mình. Một sáng thằng Đấu ló đầu lên khỏi hầm cảnh giới. Quái lạ, cách cửa hầm chỉ chừng chục mét xuất hiện rau khoai lang xanh mơn mởn. Đấu mừng trong bụng. Lại được bữa no đây. Nhưng chột dạ, chiều hôm qua làm gì có lùm rau kia. Rất nhanh nó nổ súng đoàng đoàng vào cái mớ rau khoai lang. Một tiếng rú lên và hai cái mớ rau khoai lang khác vùng chạy. Cả chốt nổ súng. Có ba thằng thám báo chết ngay một thằng, hai thằng chạy qua suối thì cũng trúng đạn. Phiến cho thu hồi ngay rau khoai lang của địch quấn quanh người vào hầm ăn dần.

Con suối chảy theo đường cắm cờ chỉ vài tiếng đi bộ thì nó lại quẹo về hướng sư đoàn X. Thế là cái giáp ranh ấy cắt ngang suối. Từ lúc ấy con suối " Ya.. " này thuộc về quân giải phóng. Một hôm thằng Đấu Thái Bình gày cóc kẹ hỏi Phiến:

- Bê phó ơi, ở nhà Hòa Hợp ta và địch làm gì?

- Làm cái sự hòa hợp cứ làm gì. Mày không nghe chính trị viên quán triệt à? Cố đỉn thế!

Thằng Đấu lại hỏi:

- Các anh đi “công tác hòa hợp “ hay được hút thuốc Điện Biên bao bạc . Bọn em ở nhà thèm vêu mõm.

Vừa lúc ấy gặp tổ tuần tra của tiểu đoàn đi ngược lại. Tổ tuần tra cho bọn trên chốt về nhúm thuốc rê của Miên. Phiến chọn một chỗ kín đáo cho nghỉ giải lao. Ngồi cuốn thuốc nhả khói mắt nhìn về mấy dẫy nương phía bên kia suối Phiến nhớ lại hồi đầu năm đi nhà hòa hợp. Cái nhà lợp tôn trắng của VNCH còn phần thân và tường do quân giải phóng làm đơn xơ nhưng đẹp. Chỉ tội mấy ngày đầu mùi phảng phất xú uế vẫn còn. Phía ta, cán bộ chính trị chọn một số chiến sĩ có văn hóa ra tiếp xúc với phía địch. Bên kia cũng vậy, họ chọn sĩ quan tâm lí chiến ra đối đáp. Cái sự đề phòng nhau ấy khiến cho những cuộc tiếp xúc hòa hợp cứ sàn sạn gai góc. Chỉ có những thằng lính đi theo cán bộ thì vô tư. Lính ta được hút thuốc Ru by của VNCH còn lính bên kia thì hít hà cái mùi thuốc Điện Biên và chè gói Thanh Hương thơm ngát. Phiến bần thần nhớ tới thằng bạn tên Thuần ghẻ cùng ra nhà Hòa Hợp với mình bị kỉ luật cho đi tăng gia tít ngoài núi Chư Pờ Rông.

Chuyện cứ như bịa.

Một hôm trên nhà Hòa Hợp có người lính VNCH hỏi Thuần:

- Anh có biết ca không?

- Ca là gì?

- Là anh hát đó.

Thuần ghẻ cười:

- Tưởng gì, ca ngon lành mà.

- Vậy anh ca tui nghe.

Thuần sốt sắng:

- Anh thích bài gì bên tôi? Người lính nói khe khẽ;

- Bài chi có câu…” Bác dẫng còn nghe điệu hò dí dặm."

Thuần cười rất vui. À, bài hát "Trông cây lại nhớ tới Người. ". Thế là mặc cho cán bộ hai bên đang chính trị chính em với nhau, mấy người lính túm vào nhau nghe nhau hát. Lính VNCH thì hát cải lương còn quân giải phóng Thuần hát bài “ Trông cây lại nhớ tới Người”. Phải nói là lúc ấy sự việc diễn ra quá đột ngột ngoài kịch bản của Chính trị viên và mấy anh Địch vận trung đoàn. Họ nín bặt. Bài diễn thuyết dở dang, mọi sự diễn thuyết ú tim bỗng nhạt hoét. Họ nghe lính hát và chứng kiến nước mắt ngân ngấn của Thuần ghẻ và những người lính VNCH. Những con người xa quê hương nghe cải lương hoặc nghe hát chèo là thích lắm. Cả quân giải phóng và lính VNCH đều thế. Ai cũng nhớ cha nhớ mẹ nhớ vườn nhớ ruộng…giống nư nhau mà thôi.

Ngay chiều hôm ấy từ nhà Hòa hợp về, Thuần ghẻ được gọi lên ban chính trị kiểm điểm. Hôm sau Thuần vác ba lô đi tăng gia. Coi như bị cho là không đủ sức chiến đấu. Người ta không cho những loại lính tráng yếu kém về ý thức chính trị ra phiá trước, nơi cọ sát cả về thể xác và tinh thần người cách mạng

Ngồi hút thuốc ven rừng, kể chuyện với đồng đội mình về nhà hòa hợp hồi đầu năm Phiến lại nhớ lúc ngồi ở nhà hòa hợp nhìn về phía đông, phía bên kia con suối. Phía ấy, Những mái nhà lợp tôn trắng lóe mắt, nghe ru ru động cơ bình bịch, cái thứ tiếng động rất quyến rũ mà xa lạ với lính mình. Ở đó cũng những bản làng có lùm chuối và những ngọn pơ lang chòi lên giữa xanh thẳm lồ ô. Phía trước phía sau hai bên con suối, cả hai phía đêm đêm vẫn pung ping tiếng tơ rưng thâm trầm vào đêm vắng. ….

Suỵt. Có hai người từ bên kia suối lội sang. Cả tổ chốt nép vào bụi cây. Thì ra đó là 2 cô gái đi nương về. Phiến thở phào còn thằng Đấu vui ra mặt.

- Chào đồng bào cách mạng.

Hai cô gái ngực căng như ngực chim ngói vì hai cái quai gùi thít chặt khiến cặp vú vênh lên, cười đỏ má.

- Bộ đội đi công tác ? bộ đội ưng dưa, ưng bí của đồng bào à?

Thằng Đấu làu bàu:

- Mẹ kiếp họ lại bảo bọn mình đi dưa đi bí của họ. Cái đồng bào vùng giáp ranh này cứ nhơn nhơn cả bên này lẫn bên kia anh Phiến ạ. Rồi nó hét to:

- Đồng bào nói chơi chơi. Bộ đội không quán triệt cái bí cái dưa của đồng bào đâu hà.

Hai cô gái cười. Hạ gùi đầy ngô mới bẻ trên nương xuống kéo vạt váy ngồi dưới lùm cây dẻ gai. Thằng Đấu nhìn bê phó Phiến hỏi nhỏ :

- Em còn cái cuộn chỉ đen, anh cho em đổi mấy quả ngô nhé. Ngô của họ thơm lắm. Phiến hỏi, thế thì vá quần áo bằng gì? Đấu bảo đến đâu lo đến đấy anh ạ. Phiến ừ.. Hai cô gái thấy cuộn chỉ của thằng Đấu thích lắm, ưng ngay. Vừa lấy chục bắp ngô trong gùi đưa cho Đấu cô gái vừa nói;

- Ây dà, bộ đội ưng cái bắp của đồng bào nhiều nhiều. Cái lính quốc gia họ cũng vừa xin bắp mình. Mình cũng cho họ đấy mà.

Cả tổ chột dạ. Hỏi:

- Đồng bào vừa cho lính quốc gia bắp hả? ở đâu?

- Bên kia suối kìa.

Đúng lúc ấy súng nổ. Tiếng AR15 roen roét. Phiến và Đấu lăn vào bụi cây rồi bắn mỗi thằng nửa băng AK về bên kia suối. Cả hai bên cùng kéo nhau chạy. Thằng Nhớn sốc một cô thằng Đấu kéo một cô. Váy áo và gùi bắp tơi tả. Rừng im lặng. Cả tổ vô sự. Hai cô gái Tây Nguyên cũng vô sự, một cô bị rách váy đến tận mông phập phành mếu máo:

- Cái bồ đội quốc gia nó xin bắp mình nó lại bắn mình chớ. Không tột không tốt. hu hu! Thằng Nhớn liếc cái váy rách phấp phới cười tủm tỉm. Phiến dẫn anh em đi về hướng tiểu đòan còn hai cô gái lẹo dẹo đeo gùi bắp về bản.

Thế mà tận ba năm sau đơn vị của Phiến mới sang được bên kia suối.

NHững cánh rừng làng bản bên này suối hay bên kia cũng đều thắp loe lói những chùm pơ lang cho dù đạn bom hết ngày này qua ngày khác. Cái vạch ngăn cách hai chiến tuyến lẫn lộn vào màu xanh của mùa mưa mùa khô. Có những con đường mòn len lỏi trong hiểm hóc, len lỏi trong sự cảnh giới của cả hai bên. Con đường mòn đó vẫn là đường mang chai mắm gùi muối mảnh vải từ dưới biển lên rừng và những búp chè gùi măng thịt thú rừng …lại vẫn mang về xuôi. Chiến tranh là sự bất bình thường của đời sống xã hội. Nhưng chiến tranh không thể làm ngưng đi sự sống tất yếu, bản năng tồn tại của con người. Chiến tranh chỉ làm phong phú thêm phương thức sinh tồn và tình yêu nhân loại. Mỗi một mùa xuân hay mùa đông ở cái vạch ngăn chia đôi bên con suối ấy đều có những cái chết tức tưởi của những người dân vì bom mìn. Những cái chết không có giấy chứng nhật liệt sĩ, nó gặm nhấm vào mùa màng nương rẫy vào cánh rừng con suối hiền lành.

Mùa xuân năm 1975 những nương bắp, nương vừng, nương cà phê hoa nở trắng ngần trong sương sớm. Phiến cùng trung đoàn tiến mãi ra tận bờ biển Tuy Hòa, để lại sau lưng bao nhiêu nấm mồ đồng đội và những câu chuyện vừa vui vừa buồn của một đời trẻ trai bên những con suối rừng Tây Nguyên xanh thăm thẳm.

NTL 2018